“Tunapokabiliwa na kuongezeka upya juu ya msingi na shida mahali pengine, ni muhimu kudumisha umakini juu ya hitaji la haraka la amani nchini Ukraine,” Katibu Mkuu wa UN, Miroslav Jenča-mmoja wa maafisa wakuu wawili akiwaelezea mabalozi hao.
Katika wiki hizo tatu tangu baraza hilo likutane huko Ukraine, Urusi imefanya shambulio kubwa la miji na miji, na kusababisha kuongezeka kwa majeruhi wa raia.
Shambulio mbaya la Kyiv
Shambulio la pamoja na kombora kwenye mji mkuu Kyiv mara moja mnamo Juni 16-17 ilikuwa moja ya mbaya zaidi huko kwa mwaka mmoja. Angalau raia 28 waliuawa na zaidi ya 130 walijeruhiwa. Wengine wengi bado wanaripotiwa kukosa chini ya kifusi cha vyumba 35 vilivyoharibiwa usiku huo.
Mashambulio pia yaliripotiwa kutokea katika Odesa, Zaporizhzhia, Chernihiv, Zhytomyr, Kirovohrad, Mykolaiv na Kyiv usiku huo huo, na raia wawili waliripotiwa kuuawa na alama zilizojeruhiwa huko Odesa.
“Viwango hivi vya vifo na uharibifu vina hatari ya kukomesha mapigano ya haraka na kutishia kudhoofisha matarajio ya amani ya kudumu,” alisema.
‘Kuongezeka sana’ katika majeruhi
Takwimu kutoka Ofisi ya Haki za Binadamu ya UN, Ohchrinaonyesha kwamba angalau raia 13,438, pamoja na watoto 713, wameuawa tangu Urusi ilipozindua uvamizi wake kamili wa Ukraine mnamo Februari 2022. Raia wengine 33,270 wamejeruhiwa, pamoja na watoto zaidi ya 2000.
Idadi ya majeruhi wa raia katika miezi mitano ya kwanza ya mwaka huu pekee ilifikia 5,144 – karibu asilimia 50 kuliko katika kipindi hicho hicho mnamo 2024. Kati ya idadi hii, 859 waliuawa na 4,285 kujeruhiwa.
“Ongezeko hili kubwa ni matokeo ya utumiaji wa silaha za masafa marefu, makombora yote na vifaa vya kupendeza, dhidi ya miji kote Ukraine,” Bwana Jenča alisema.
Mamlaka ya Kiukreni inaripoti kwamba kati ya 1 na 17 Juni, vikosi vya Urusi vilizindua angalau viboreshaji 3,340 vya muda mrefu, pamoja na utengenezaji wa vitunguu na densi, na makombora 135 nchini. Hii inalinganishwa na vifaa vya muda mrefu vya 544 vilivyozinduliwa wakati wote wa Juni 2024.
Mashambulio yaliripotiwa nchini Urusi
Kuongeza vurugu pia kunaendelea kuripotiwa katika mikoa ya Urusi ambayo inapakana na Ukraine, ingawa katika kiwango cha chini sana.
Katika mkoa wa Kursk, mwanamke alikufa hospitalini siku moja baada ya kujeruhiwa katika shambulio la drone la Kiukreni wakati mtu aliuawa, na wengine watano walijeruhiwa, katika mgomo wa kituo cha burudani. UN haikuweza kuthibitisha ripoti hizi.
“Acha niruhusu tena hali isiyo ya kawaida – mashambulio dhidi ya raia na miundombinu ya raia ni marufuku kabisa chini ya sheria za kimataifa za kibinadamu, popote wanapotokea,” Bwana Jenča, akisisitiza tena hukumu ya UN.
Maendeleo ya kidiplomasia yalikaribishwa
Wakati huo huo, “maendeleo muhimu ya kidiplomasia yamefanyika kwenye njia ngumu kuelekea amani ya kudumu nchini Ukraine.”
Wajumbe wa Kiukreni na Urusi walifanya mkutano wao wa pili wa uso kwa uso huko Istanbul mnamo 2 Juni. Waliripotiwa kubadilishana kumbukumbu zilizoandikwa zinaelezea maono yao kwa kusitisha mapigano na vigezo kwa makazi ya amani ya baadaye.
Pande hizo pia zilifikia makubaliano ya kubadilishana kwa kiwango kikubwa cha wafungwa wa vita, mabaki ya wanadamu na wafungwa wa raia. Swaps zimefanywa tangu wakati huo, na raundi ya hivi karibuni inafanyika mapema Ijumaa. Mabaki ya wanadamu ya 6,057 Kiukreni na wahudumu wa Urusi 78 pia wamerudishwa kama Juni 16.
“Tunakaribisha mwendelezo wa juhudi zote za kidiplomasia zenye maana, pamoja na mazungumzo ya hivi karibuni huko Istanbul. Tunasihi pande hizo kufanya maendeleo dhahiri kuelekea kusitisha mapigano na makazi ya kudumu kupitia mazungumzo yanayoendelea,” Bwana Jenča alisema.
Katika uso wa kuongezeka, alitaka juhudi za kurekebisha “kuhakikisha kuwa mchakato dhaifu wa kidiplomasia hauendelei tu lakini haubadiliki.”
Raia hubeba brunt
Kwa wakati huu, raia wanaendelea kubeba athari kali za vita, Alisema Edem Wosornu, Mkurugenzi wa Operesheni katika Ofisi ya UN kwa Uratibu wa Masuala ya Kibinadamu (Ocha).
“Wakati vita inavyoendelea, mamilioni ya maisha huathiriwa kila siku. Huduma muhimu zinavurugika, na udhaifu unakua kwa karibu watu milioni 13 wanaohitaji msaada,” alisema.
Karibu watu milioni 3.7 wamehamishwa ndani ya Ukraine, pamoja na 60,000 wapya waliohamishwa kutoka mikoa ya mbele tangu Januari pekee. Karibu raia milioni sita sasa ni wakimbizi, haswa huko Uropa.
Pamoja na uhasama unaozidi kuongezeka, serikali inaendelea kuagiza uhamishaji wa lazima wa familia zilizo na watoto kutoka vijiji vya mstari wa mbele, alisema. Walakini, kwa watu wengine katika maeneo haya “Mashambulio ni ya mara kwa mara kiasi kwamba uhamishaji wenyewe huwa matarajio hatari.”
Kibinadamu walio hatarini
Bi Wosornu alibaini kuwa watu wa kibinadamu pia wanakabiliwa na vitisho vinavyokua. Mwaka huu, wafanyikazi wawili wa misaada wameuawa na 24 kujeruhiwa wakati wa kutoa msaada, na baadhi ya matukio 68 ya vurugu yanayoathiri wafanyikazi wa misaada, mali na vifaa vimerekodiwa.
Alisema kuwa “licha ya mazingira ya kufanya kazi yanayotokana na hatari na changamoto nyingi,” watu wa kibinadamu wanabaki wamejitolea na kushiriki, na shughuli zao zinaendelea. Kati ya Januari na Mei, walifikia watu milioni 3.4 na misaada ya kuokoa maisha, pamoja na chakula, maji, dawa, huduma za afya na msaada wa maisha.
Wanadamu wanatafuta dola bilioni 2.6 kwa Ukraine mwaka huu, na dola milioni 816, amehifadhiwa, alisema, akisisitiza umuhimu wa “msaada wa kifedha kwa wakati”.
Kumaliza vita
Bi Wosornu alihitimisha matamshi yake kwa kuunda tena wito wa mapema kwa baraza kuchukua hatua za haraka, za pamoja katika maeneo matatu, pamoja na kuwalinda raia na kuhakikisha ufikiaji salama wa kibinadamu kwa wote wanaohitaji.
Mabalozi pia walihimizwa kuhakikisha msaada endelevu wa kifedha kama “kupungua kwa mwenendo wa fedha” kutishia juhudi za misaada.
Ombi lake la mwisho lilikuwa rufaa ya “kumaliza vita hii, na hadi wakati huo, hakikisha kwamba wasiwasi wa kibinadamu ni sehemu kuu ya majadiliano juu ya pause katika makubaliano ya mapigano au ya muda mrefu.”
