Katika ulimwengu unaobadilika kwa kasi, ambapo mabadiliko ya tabianchi na uharibifu wa mazingira vimekuwa changamoto kubwa, dhana ya fedha endelevu imepata umaarufu mkubwa.
Fedha endelevu inahusu uwekezaji na mifumo ya kifedha inayozingatia masuala ya kimazingira, kijamii na utawala bora (ESG – Environmental, Social, and Governance).
Tanzania, kama nchi nyingine zinazoendelea, inakabiliwa na uhitaji mkubwa wa fedha kutekeleza miradi mikubwa ya maendeleo, huku ikizingatia uhifadhi wa mazingira na ustawi wa jamii.
Katika muktadha huu, “Hisa za Kijani” (Green Bonds) zinaibuka kama chombo chenye uwezo mkubwa wa kufungua milango mipya ya ufadhili na kupeleka Tanzania katika upeo mpya wa maendeleo endelevu.
Kwa nini sasa ni wakati sahihi?
Tanzania ina rasilimali nyingi za asili na uwezo mkubwa wa kukuza uchumi wake. Hata hivyo, maendeleo haya yasiyo rafiki kwa mazingira yanaweza kusababisha madhara makubwa kwa vizazi vijavyo.
Mabadiliko ya tabianchi tayari yanasababisha ukame, mafuriko, na mmomonyoko wa ardhi katika maeneo mbalimbali nchini. Ili kukabiliana na changamoto hizi na wakati huo huo kufikia malengo ya maendeleo endelevu (SDGs), Tanzania inahitaji vyanzo vya ufadhili vinavyoendana na ajenda yake ya kijani.
Soko la Hisa za Kijani limekua kwa kasi duniani kote, likivutia wawekezaji wengi wa taasisi na watu binafsi ambao wanataka kuwekeza katika miradi endelevu. Tanzania inaweza kugonga soko hili la kimataifa na kuvutia mitaji inayohitajika kufadhili miradi mikubwa ya miundombinu na nishati mbadala.
Pia utoaji wa Hisa za Kijani unaweza kuchochea uwekezaji katika sekta muhimu kama vile nishati safi, usafiri wa umma usiochafua mazingira, usimamizi wa maji na taka, na kilimo endelevu. Hii itasaidia Tanzania kupunguza utegemezi wake kwa nishati ya kisukuku na kukuza uchumi safi na imara.
Kadhalika kujitosa katika soko la Hisa za Kijani kunaweza kuimarisha sifa ya Tanzania kama nchi inayojali masuala ya mazingira na maendeleo endelevu. Hii inaweza kuvutia wawekezaji zaidi wa kigeni na kukuza ushirikiano wa kimataifa katika masuala ya mazingira.
Na mahitaji ya ripoti na uwazi katika Hisa za Kijani yatasababisha taasisi na makampuni nchini kuongeza ubunifu katika miradi yao na kuboresha ufanisi katika matumizi ya rasilimali.
Changamoto na Fursa Mbele
Licha ya faida zake, kuanzisha soko la Hisa za Kijani nchini Tanzania kutakabiliwa na changamoto kadhaa. Hizi ni pamoja na ukosefu wa uelewa na utaalamu wa kutosha kuhusu Hisa za Kijani, uhitaji wa kuunda mfumo thabiti wa kisheria na udhibiti, na uwezo wa kutambua na kutoa miradi ya kutosha “ya kijani” inayokidhi vigezo vya kimataifa.
Hata hivyo, fursa zilizopo zinazidi changamoto. Serikali ya Tanzania, Benki Kuu, na wadau wengine wa sekta ya fedha wanapaswa kushirikiana ili kuandaa mazingira wezeshi kwa Hisa za Kijani.
Kwa ujumla hisa za Kijani zinaweza kuwa chombo chenye nguvu cha kubadilisha jinsi Tanzania inavyofadhili maendeleo yake. Ni wakati muafaka kwa Tanzania kuchunguza kikamilifu upeo huu mpya.
