Na Karama Kenyunko, Michuzi TV
SEKTA ya kilimo na ufugaji nchini imepata suluhisho jipya kupitia teknolojia ya bayoteknolojia, baada ya kampuni ya Novfeed Ltd yenye makao yake jijini Dar es Salaam kuzindua ubunifu wa kipekee wa kuzalisha protini mbadala kutokana na bakteria wanaopatikana ardhini, maarufu kama Single Cell Protein (SCP).
Teknolojia hii inalenga kusaidia wajasiriamali wadogo na wa kati kupata chakula cha mifugo kwa gharama nafuu, kupunguza utegemezi wa malighafi zinazoshindana na matumizi ya binadamu kama soya na dagaa, na kukuza uzalishaji endelevu unaoendana na ulinzi wa mazingira.
Ushuhuda wa Wajasiriamali
Asha Juma, mfugaji wa kuku kutoka Kigamboni, anasema SCP imemsaidia kupunguza gharama za uzalishaji kwa zaidi ya asilimia 30.
“Awali nilikuwa natumia chakula cha kuku kilichotengenezwa kwa dagaa na soya, ambacho kilikuwa ghali. Sasa hivi natumia chakula kilichotengenezwa kwa SCP na nimeona matokeo mazuri—kuku wananenepa haraka na mayai yameongezeka,” anasema Bi Asha huku akisisitiza kuwa ubunifu huu ni mkombozi kwa wafugaji wadogo.
Kwa upande wake, Hamisi Kweka, mfugaji wa samaki katika bwawa dogo la Mbezi, anasema SCP imempunguzia changamoto ya kupata chakula cha samaki kwa bei nafuu.
“Chakula cha samaki kilikuwa kinapanda bei kila mwezi, jambo lililokuwa linakata tamaa. Niliposikia kuhusu bidhaa hii nilijaribu. Samaki wanakua haraka, na gharama ziko chini ukilinganisha na zamani,” ameeleza.
Ushirikiano na Utafiti
Dkt. Ally Mahadhy, mhadhiri na mtafiti kutoka Idara ya Biolojia ya Molekuli na Bayoteknolojia ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam (UDSM), anabainisha kuwa bakteria wa aina ya Bacillus spp. ndio chanzo cha protini hiyo. Anasema hupatikana kwa urahisi kwenye udongo, mabaki ya chakula na taka za masoko au mashambani.
“Bakteria hawa hawashindani na chakula cha binadamu, upatikanaji wao ni endelevu, na ni rafiki wa mazingira. Kupitia teknolojia hii, tunapata si tu chakula cha mifugo chenye ubora, bali pia bidhaa nyingine zenye manufaa kwa binadamu na mimea,” amesema Dkt. Mahadhy.
Kwa sasa, Novfeed Ltd inazalisha chakula cha kuku na samaki kupitia teknolojia hiyo, ambapo bidhaa zake zinapatikana katika mfumo wa unga na hutumika kama mbadala wa soya na dagaa. Aidha, katika mchakato wa uzalishaji hutengenezwa juisi inayoweza kubadilishwa kuwa mbolea au virutubisho vya mimea, hatua inayoongeza thamani na kupunguza taka.
Mafunzo na Fursa
Dkt. Mahadhy ameongeza kuwa UDSM kupitia Idara ya Biolojia ya Molekuli na Bayoteknolojia imekuwa kinara katika kuzalisha wataalamu wa bioteknolojia nchini, ambapo tangu mwaka 2006 zaidi ya wanafunzi 540 wamehitimu Shahada ya Sayansi katika fani hiyo. Wengi wao wanachangia kwenye sekta za afya, viwanda, na kilimo, huku baadhi wakianzisha kampuni zao binafsi.
“Bioteknolojia imekuwa nguzo muhimu katika kutafuta suluhu za changamoto za chakula na afya. Wajasiriamali nchini wanapaswa kuiona kama fursa ya kuanzisha bidhaa bunifu zinazoboresha maisha ya wananchi na kuchangia pato la taifa,” alihimiza.
Hitimisho
