Umoja wa Mataifa, Oktoba 1 (IPS) – Jumuiya ya Kimataifa kukusanywa Kwa mkutano wa kiwango cha juu katika makao makuu ya UN, wakati huu kuhamasisha msaada wa kisiasa kwa suala linaloendelea la mateso ya Waislamu wa Rohingya na watu wengine wachache nchini Myanmar.
Mnamo Jumanne Septemba 30, wawakilishi kutoka vikundi vya utetezi wa Rohingya, mfumo wa UN na nchi wanachama walikusanyika katika Mkutano Mkuu kushughulikia changamoto zinazoendelea zinazowakabili Waislamu wa Rohingya na muktadha mpana wa hali ya kisiasa na ya kibinadamu nchini Myanmar.
Rais wa UN wa Mkutano Mkuu Annalena Baerbock alisema kwamba mkutano huo ulikuwa fursa ya kuwasikiliza wadau, haswa wawakilishi wa asasi za kiraia walio na uzoefu juu ya ardhi.
“Rohingya anahitaji msaada wa jamii ya kimataifa, sio kwa maneno tu bali kwa vitendo,” alisema.
Baerbock aliongezea kulikuwa na “hitaji la haraka la kuimarisha mshikamano wa kimataifa na msaada ulioongezeka,” na kufanya juhudi za kufikia suluhisho la kisiasa na ushiriki usio na usawa kutoka kwa Rohingyas.
“Vurugu, kunyimwa sana na ukiukwaji mkubwa wa haki za binadamu kumesababisha shida ya wasiwasi mkubwa wa kimataifa. Jumuiya ya kimataifa lazima iheshimu majukumu yake na kitendo chake. Tunasimama kwa mshikamano na Rohingya na watu wote wa Myanmar katika saa yao ya hitaji kubwa,” alisema Kamishna wa Haki za Binadamu wa UN Volker Türk.
Katika miaka nane tangu zaidi ya 750,000 Rohingyas alikimbia mateso na kuvuka mpaka Bangladesh, jamii ya kimataifa imelazimika kukabiliana na moja ya hali kubwa ya wakimbizi katika kumbukumbu hai. Waliohudhuria kwenye mkutano huo walizungumza juu ya kushughulikia sababu za mizizi ambayo ilisababisha mzozo huu wa muda mrefu – ukandamizaji wa kimfumo na mateso mikononi mwa viongozi wa Myanmar na machafuko katika Jimbo la Rakhine.
Kupanda kwa jeshi la jeshi mnamo 2021 kumesababisha machafuko zaidi na kutokuwa na utulivu nchini Myanmar na imefanya uwezekano wa kurudi salama na endelevu kuwa hatari zaidi. Mateso yao yameongezeka tu wakati jamii za Rohingya ambazo bado zinaishi huko Rakhine zinajikuta zikishikwa katikati ya mizozo kati ya Junta na vikundi vingine vya wanamgambo, pamoja na Jeshi la Arakan.
Katika ufunguzi wa mkutano huo, wanaharakati wa wakimbizi wa Rohingya walisema kwamba ukandamizaji wa kimfumo unatabiri shida ya sasa. “Hili ni tukio la kihistoria kwa Myanmar. Lakini ni muda mrefu. Watu wetu wameteseka vya kutosha. Kwa watu wa kabila ndogo – kutoka Kachin hadi Rohingya – mateso yamekuwa yakichukua miongo kadhaa,” alisema Wai Wai Nu, mwanzilishi na mkurugenzi mtendaji wa Mtandao wa Amani wa Wanawake.
“Tayari imekuwa zaidi ya miaka nane tangu mauaji ya kimbari ya Rohingya. Haki iko wapi kwa Rohingyas?” Aliuliza Maung Sawyeddollah, mwanzilishi wa Mtandao wa Wanafunzi wa Rohingya.
Kwa Umoja wa Mataifa, mzozo wa wakimbizi wa Rohingya unawakilisha athari kubwa ya mapungufu ya fedha kwenye shughuli zao za kibinadamu. Katibu Mkuu wa UN António Guterres aliwahi kusema wakati wa ziara yake katika kambi za wakimbizi huko Bangladesh mnamo Aprili kwamba “Cox’s Bazar ni msingi wa athari ya kupunguzwa kwa bajeti”.
Kupunguzwa kwa fedha kwa wakala kama UNICEF na Programu ya Chakula cha Dunia (WFP) wamedhoofisha uwezo wao wa kufikia watu wanaohitaji. WFP imeonya kuwa msaada wao wa chakula katika kambi za wakimbizi utamalizika kwa miezi miwili isipokuwa watapokea ufadhili zaidi. Bado kama ya sasa, 2025 Mpango wa majibu ya wakimbizi wa Rohingya ya dola milioni 934.5 hufadhiliwa tu kwa asilimia 38.
Jibu la kibinadamu huko Bangladesh bado linafadhiliwa sana, ikiwa ni pamoja na katika maeneo muhimu kama chakula na mafuta ya kupikia. Matarajio ya ufadhili wa mwaka ujao ni mbaya. Isipokuwa rasilimali zaidi zinakuja, licha ya mahitaji, tutalazimika kufanya kupunguzwa zaidi wakati wa Kujitahidi Kupunguza Hatari ya Kupoteza Maombi, Wakimbizi Wanaoendelea Kujitahidi, Kukimbilia kwa Kukimbilia Wakati wa Kukimbilia Wakati wa Kukimbilia Wakati wa Kukimbilia, Kukimbilia kwa Kukimbilia Kama Kukimbiwa kwa Kukimbizi, Kukimbizi kwa Kukimbizi, Kukimbizi kwa Kukimbizi, Kukimbizi kwa Kukimbizi, Kukimbizi kwa Kukimbizi, Kukimbizi, Kukimbizi, Kukimbizi, Kukimbizi, Kukimbizi, Kukimbizi, Kukimbizi, Kukimbizi, Kukimbizi, Kukimbizi, Kukimbizi, Kukimbizi, Kukimbizi, Kukimbizi, Kukimbizi kwa Kukimbizi, Kukimbizi kwa Makimbizi ” Kamishna Mkuu wa Wakimbizi.
Kama nchi mwenyeji wa zaidi ya wakimbizi milioni 1 tangu 2017, Bangladesh imebeba hali hiyo. Mshauri mkuu Muhammad Yunus alisema kuwa nchi hiyo inakabiliwa na changamoto zake za maendeleo na maswala ya kimfumo na uhalifu, umaskini na ukosefu wa ajira, na imejitahidi kusaidia idadi ya wakimbizi hata kwa msaada wa mashirika ya misaada. Alipiga simu kufuata marudio, mkakati wa kuhakikisha kurudi salama kwa Rohingyas kwenda Rakhine.
“Kama ufadhili unapungua, chaguo pekee la amani ni kuanza kurudishwa kwao. Hii itajumuisha rasilimali chache kuliko kuendelea na ulinzi wao wa kimataifa. Rohingya wametamka hamu yao ya kurudi nyumbani,” Yunus alisema. “Ulimwengu hauwezi kuweka Rohingya kusubiri tena kutoka kurudi nyumbani.”
Pamoja na UN, Myanmar na Bangladesh, nchi za jirani na mwenyeji pia zina jukumu la kucheza. Blocs za kikanda kama Chama cha Mataifa ya Asia ya Kusini (ASEAN) pia ni muhimu katika kusaidia idadi ya watu wa Rohingya na pia mazungumzo yanayoongoza na wadau wengine katika mkoa wote.
“Katika shughuli zangu na wadau wa Myanmar, nimesisitiza kwamba amani nchini Myanmar itabaki kuwa rahisi hadi mazungumzo ya pamoja kati ya wadau wote wa Myanmar wafanyike,” Othman Hashim, mjumbe maalum wa mwenyekiti wa ASEAN huko Myanmar. “Kwa vitendo ndani ya Myanmar, hatua muhimu ya kwanza ni kuzuia uhasama na vurugu. Vurugu za muda mrefu zitazidisha shida za watu wa Myanmar, Rohingya na mambo mengine madogo yaliyojumuishwa.”
“Nchi zinazowakaribisha wakimbizi zinahitaji msaada endelevu. Ushirikiano na UNODC (Ofisi ya Dawa na Uhalifu), UNHCR, na IOM (Shirika la Kimataifa la Uhamiaji) lazima iweze kuzidishwa,” alisema Sugiono, waziri wa mambo ya nje wa Indonesia.
Kusaidia Rohingya zaidi ya mahitaji ya dharura na ya kibinadamu pia kungehitaji rasilimali za uwekezaji katika fursa za elimu na ajira. Vyama vilivyohusika vilihimizwa kusaidia sera za makazi ambazo zingesaidia jamii kupata usalama wa kuishi kwa muda mrefu, au kupanua fursa kwa kazi ya muda mrefu, kama huko Thailand ambapo wao Rudishwa hivi karibuni wakimbizi wanaokaa kwa muda mrefu haki ya kufanya kazi kihalali nchini.
“Mpango wowote wa Rohingya bila Rohingya kambini, kutoka kwa kufanya maamuzi hadi ujenzi wa taifa hauwezi kudumu na sio haki. UN lazima iweze kuhamasisha rasilimali kumpa nguvu Rohingya. Sisi sio wahasiriwa tu; tuna uwezo wa kuleta mabadiliko,” alisema Sawyeddollah.
Kama mmoja wa wawakilishi wachache wa Rohingya waliokuwepo ambao walikuwa wameishi katika kambi katika Cox’s Bazaar, Sawyeddollah alielezea changamoto alizokabili katika kutafuta elimu ya juu wakati aliomba kwa vyuo vikuu zaidi ya 150 ulimwenguni lakini hakuingia katika yeyote kati yao. Aliingia Chuo Kikuu cha New York na usomi, mkimbizi wa kwanza wa Rohingya kuhudhuria. Alisisitiza kwamba vyuo vikuu vilikuwa na uwezo wa kutoa masomo kwa wanafunzi wa Rohingya, akitoa mfano wa Chuo Kikuu cha Wanawake cha Asia (Auw) huko Chittagong, Bangladesh, ambapo imekuwa ikitoa masomo kwa wasichana wa Rohingya tangu angalau 2018.
Mkutano huo ulitaka hatua zinazoweza kutekelezwa ambazo zinaweza kushughulikia maeneo kadhaa muhimu katika hali ya wakimbizi ya Rohingya. Hii ni pamoja na kuongeza ufadhili wa misaada ya kibinadamu huko Bangladesh na Myanmar, na haswa, kufuata haki na uwajibikaji chini ya sheria za kimataifa. Türk na maafisa wengine wa UN walisisitiza kwamba kusuluhisha kutokuwa na utulivu na mvutano wa kisiasa nchini Myanmar ni muhimu kusuluhisha shida ya wakimbizi.
Kyaw Moe Tun, mwakilishi wa kudumu wa Jamhuri ya Umoja wa Myanmar kwa UN, alilaumu junta ya kijeshi kwa hali ya sasa ya nchi hiyo na alitaka nchi wanachama kukataa kuunga mkono Junta kisiasa au kifedha. “Tunaweza kutoa matokeo tu kwa kutenda pamoja kumaliza udikteta wa kijeshi, mapinduzi yake yasiyo halali, na utamaduni wake wa kutokujali. Wakati wakati haki za binadamu, haki na ubinadamu ziko chini ya shambulio kubwa, tafadhali msaada katika juhudi zetu za kweli za kujenga umoja wa kidemokrasia wa shirikisho ambao uliweka mizizi katika kanuni hizi.”
Ripoti ya Ofisi ya IPS UN
© Huduma ya Inter Press (20251001133101) – Haki zote zimehifadhiwa. Chanzo cha asili: Huduma ya waandishi wa habari
