BOKI, Nigeria, Oktoba 2 (IPS) – Kwa miaka 23 iliyopita, Gabriel Oshie ameanza asubuhi yake huko Drill Ranch katika Sanaa ya Wanyamapori ya Afi, Boki, Jimbo la Cross River, kusini mwa Nigeria.
Wakati wa kuchomoza jua, yeye hutembea kwa njia ya umeme kwenye shamba, Kutoa ndizi na matunda mengine kwa nyani zaidi ya 200 wa kuchimba visima aliye hatarini anaowatazama.
Nyani wa kuchimba visima ni kati ya wahusika wa kawaida dunianiinayojulikana kwa nyuso zao zenye rangi mkali na mikia fupi. Wanaishi katika vikundi vikubwa vinavyoongozwa na mwanaume mkubwa na hupatikana tu katika sehemu za Nigeria, kusini magharibi mwa Cameroon na Kisiwa cha Bioko huko Ikweta Guinea.
Walakini, idadi yao imeanguka sana kwa sababu ya ukataji miti, uwindaji na biashara ya wanyamapori haramu. Jumuiya ya Kimataifa ya Uhifadhi wa Mazingira inakadiria chini ya 4,000 kubaki porini.
“Wanyamapori ndio uzuri wa maumbile,” Oshie alisema, akielezea ni nini kilimchochea kufanya kazi kwenye shamba. “Unapoona nyani wa kuchimba visima, misitu, na wanyama wengine, huwezi kusaidia lakini kuthamini uzuri wao. Lakini inasikitisha kwamba watu wanaharibu wanyama wa porini licha ya umuhimu wake.”
Uhalifu wa Wanyamapori
Uhalifu wa Wanyamapori ni biashara ya nne yenye faida zaidi ulimwenguni, thamani ya mabilioni ya dola kila mwaka. Nigeria imekuwa kitovu muhimuna mipaka ya porous na utekelezaji dhaifu wa kuwezesha wafanyabiashara kusonga pembe za ndovu, mizani ya pangolin na spishi zingine zilizo hatarini.
Mamlaka yamejaribu kupunguza biashara hiyo kwa kufunga masoko ya bushmeat na kuwachukua wanyama wa porini. Mnamo Julai, maafisa walitangaza kraschlandning kubwa ya wanyamapori nchini, Kuingiliana Zaidi ya ndege 1,600 zilizowekwa kwa Kuwait kwenye Uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Lagos.
Lakini wataalam wanaonya juhudi hizi zinaweza kushindwa ikiwa sheria dhaifu za uhifadhi, utekelezaji duni, ufahamu mdogo wa umma na ukosefu wa kukamatwa au hatia zinaendelea.
“Hali ya bioanuwai nchini Nigeria iko katika shida kubwa,” alisema Rita UwakaMsimamizi wa mpito wa hatua za haki za mazingira. “Mazingira yetu mengi ya misitu yamekomeshwa kwa sababu ya upanuzi wa shamba la viwandani, na kusababisha upotezaji mkubwa wa mimea na wanyama wenye athari mbaya kwa watu na hali ya hewa. Tunaona pia makubaliano ya makubaliano yaliyotolewa kwa kampuni kubwa za bidhaa zinazochangia kuongezeka kwa jamii, maeneo ya magonjwa ya mazingira, magonjwa ya mazingira, magonjwa ya mazingira, magonjwa ya mazingira, mazingira ya familia, mazingira ya magonjwa, mazingira ya familia, mazingira ya familia, mazingira ya familia, mazingira ya familia, mazingira ya familia, mazingira ya familia, mazingira ya familia, mazingira ya familia, mazingira ya familia, mazingira ya familia, mazingira ya familia, mazao ya familia, mazingira ya familia, mazao ya familia, mazao ya familia, mazingira ya familia, mazao ya familia, mazingira ya familia, familia ya mathe na athari za kijinsia.
“Madereva wakubwa wa upotezaji wa bioanuwai nchini Nigeria wako kwenye sekta ya bidhaa za kilimo, ambapo trakti kubwa za misitu na wanyama wa porini hutengwa kwa mashirika kwa gharama ya jamii za mitaa, haswa wanawake na vikundi vilivyo hatarini ambavyo vinapata athari tofauti wakati misitu na biodiversity zinaharibiwa,” ameongeza.
Kuhifadhi kuchimba visima
Wahifadhi wawili wa Amerika, Liza Gadsby na Peter Jenkins, walianzisha Ranchi ya Drill mnamo 1991 kupitia kikundi chao kisicho cha faida Pandrillus. Sasa nyumbani kwa kuchimba visima zaidi ya 600, ni mradi mzuri zaidi wa kuzaliana ulimwenguni kwa spishi.
Njiani kwenda Botswana na visa ya watalii tu, Gadsby na Jenkins walifika nchini Nigeria ambapo walijifunza juu ya mradi wa uhifadhi wa gorilla huko Boki. Huko, waligundua sio gorilla tu bali pia nyani wa kuchimba, walidhani kabla ya miaka ya 1980 kuwa karibu kutoweka nje ya Kamerun.
“Chini ilijulikana juu ya kuchimba visima wakati huo, na walikuwa hatarini zaidi kuliko gorillas kote Afrika. Kwa kweli, watu wa eneo hilo walijua walikuwa hapo wakati wote, lakini jamii ya kimataifa ilikuwa imewapata tena hivi karibuni. Kwa hivyo, tulivutiwa nao,” Gadsby alielezea IPS.
Kwa zaidi ya miaka mitatu, safari yao ya watalii ilichukua zamu tofauti wakati wanasafiri kusini mashariki mwa Nigeria na kusini magharibi mwa Kamerun, wakikusanya habari na kuwashawishi wenyeji kujisalimisha mateka ya mateka.
Walianzisha patakatifu huko Calabar, mji mkuu wa Jimbo la Cross River, baadaye wakaipanua kuwa makazi ya asili huko Boki. Walifanya kazi kwa karibu na jamii 18 za Boki, kila mmoja akichangia Ranger ambao mara nyingi walikuwa wawindaji wa zamani, ili kuzaa misitu na kuzuia ujangili. Jaribio lao lililipwa, na wenyeji wakijisalimisha kama 90 kwa mradi huo.
Leo, shamba la shamba lina nyumba za mateka na za wazaliwa wa porini, kila moja na jina na nambari ya tattoo. Pamoja na kuchimba visima, inajali chimpanzee 27, turtle laini-ganda na vifurushi 29 vya kijivu vya Kiafrika vilivyokamatwa kutoka kwa wafanyabiashara mnamo 2021. Mnamo 2024, parrots 25 waliachiliwa tena porini.
Uwepo wa Pandrillus huko Boki, moja ya dari kubwa zaidi ya kijani ya Nigeria, ilisaidia kuendesha faida za uhifadhi katika eneo hilo. Mnamo 2000, baada ya muongo mmoja wa kushawishi, sehemu ya Hifadhi ya Msitu, ambapo shamba hilo liko, lilitangazwa kuwa patakatifu pa wanyamapori na serikali.
“Tulikuwa tukishawishi kwa zaidi ya miaka kumi, tukipendekeza kwamba sehemu ya Hifadhi ya Msitu iboreshwa kwa hali ya patakatifu pa wanyamapori,” Gadsby alisema.
Bleak ya baadaye?
Kukarabati kuchimba visima porini ndio lengo kuu la mradi, lakini Ukataji miti wa haraka Katika Boki na Cross River inafanya kazi hii kuwa ngumu zaidi, alisema meneja wa ranchi Zach Schwenneker.
Na biashara ya kakao Katika mkoa huo, watu wengi hurejea kwenye kilimo kwa ajili ya kuishi, mara nyingi hukata misitu, pamoja na maeneo yaliyolindwa, kwa kilimo na kufunua kuchimba visima na wanyama wengine kwenye shamba kwa ujangili.
Msaada wa serikali pia unapungua. Pandrillus mara moja alipokea uboreshaji wa kila mwezi kutunza wanyama, lakini kusimamishwa kwa ufadhili huu kumezuia juhudi za uhifadhi. Leo, shamba hutegemea sana misaada ya kimataifa na michango ya mtu binafsi.
Uwaka aliiambia IPS kuwa ya Nigeria Mpango wa kitaifa wa Mkakati wa Bioanuwai ingekuwa inashughulikia kwa ufanisi maswala haya, lakini anasema kwamba “shida iko katika utekelezaji. Wakati sheria zinaonekana kuvutia kwenye karatasi, mara nyingi hazifai katika mazoezi kwa sababu ya mifumo dhaifu ya ufuatiliaji. Hata mifumo kama hiyo ipo, haitoshi ili kuhakikisha kufuata. Sera zinapaswa kuwekwa ili kuhamasisha ujangili, na inapaswa kuwa na mfumo wa udhibiti wa nguvu.” “
Kwa Oshie kwenye shamba, mradi unaweza kufanikiwa tu ikiwa watu wanathamini wanyama wa porini na bioanuwai na hawahisi tena hitaji la kuwinda kuchimba visima.
“Lakini niko hapa kwa sababu nataka kulinda maumbile. Ikiwa hatuko hapa, shughuli za ukataji miti zinaweza kuchukua nafasi, kuharibu miti na kuumiza wanyama,” alisema.
Ripoti ya Ofisi ya IPS UN
© Huduma ya Inter Press (20251002081411) – Haki zote zimehifadhiwa. Chanzo cha asili: Huduma ya waandishi wa habari
