Umoja wa Mataifa, Oktoba 14 (IPS) – Takwimu mpya kutoka Mfuko wa Watoto wa Umoja wa Mataifa (UNICEF) Onyesha kuwa uhamishaji umeenea sana katika Haiti, na kuongeza usalama uliopo na misiba ya kibinadamu katika nchi ambayo karibu asilimia 90 ya mji mkuu inadhibitiwa na genge la silaha.
“Watoto nchini Haiti wanakabiliwa na vurugu na kuhamishwa kwa kiwango cha kutisha,” alisema Catherine Russell, mkurugenzi mtendaji wa UNICEF. “Kila wakati wanalazimishwa kukimbia, hawapotezi nyumba zao tu bali pia nafasi yao ya kwenda shule, na kuwa watoto.”
Zaidi ya watu milioni 1.3 wamehamishwa kwa sababu ya ukosefu wa usalama, pamoja na watoto zaidi ya 680,000 – mara nyingi kama mwaka jana – ambao wamelazimishwa kutoka kwa nyumba zao kwa vurugu. Ripoti hiyo inabaini kuwa kiwango cha kuhamishwa mnamo 2025 kimefikia viwango “ambavyo havijawahi”, na idadi ya maeneo ya kuhamishwa yamepanda hadi 246 kote. Maelfu ya watoto wamehamishwa mara kadhaa kwa sababu ya vurugu kubwa kutoka kwa genge la silaha.
UNICEF ya hivi karibuni Tahadhari ya mtoto Ripoti inaangazia hali dhaifu ya makazi ya kuhamishwa huko Haiti kama takriban asilimia 33 ya makazi ya makazi hayana miundombinu ya msingi ya ulinzi. Wanawake na watoto hubeba shida ya shida hii, wanakabiliwa na viwango vya dhuluma, unyonyaji, na unyanyasaji. Kwa kuongezea, UN inabaini kuwa ukiukwaji wa haki za watoto ni tukio la kila siku, haswa katika maeneo ambayo yapo chini ya udhibiti wa genge la silaha.
Inakadiriwa kuwa zaidi ya watu milioni 2.7, milioni 1.6 ambao ni wanawake na watoto, wanaishi chini ya udhibiti wa genge la silaha. Hali ya usalama katika idadi kubwa ya makazi ya kuhamishwa kwa Haiti ni mbaya, huku bila kuzingatia kwamba vurugu za msingi wa kijinsia zimeenea na hofu inaenea sana kati ya kizazi kizima cha watoto na vijana.
“Watoto zaidi wanakabiliwa na usafirishaji, unyonyaji na kulazimishwa kuajiri kwa magenge,” alisema Volker Turk, Kamishna Mkuu wa Haki za Binadamu (UNHCR). “Tunaweza kufikiria athari za muda mrefu, kwa watoto wa Haiti, na kwa jamii kwa ujumla.”
Pamoja na shule nyingi kutumiwa kama makazi ya kuhamishwa, elimu nchini Haiti imevurugika sana, na kuathiri wanafunzi takriban nusu milioni. Zaidi ya shule 1,600 zilifungwa, na kadhaa zilichukuliwa na vikundi vyenye silaha wakati wa mwaka wa shule wa 2024-2025. Sekta ya elimu pia inakabiliwa na uhaba mkubwa wa vitabu vya kiada, vifaa vya kujifunzia, na waalimu waliohitimu.
“Karibu shule 1,600 zimeshambuliwa, kuchukuliwa, au kufungwa kwa sababu ya vurugu zisizo na mwisho, na kuacha zaidi ya mmoja kati ya watoto wanne darasani,” alisema Giacomo Colarullo, afisa wa mawasiliano wa dharura wa UNICEF. “Shule sio mahali pa kujifunza tu, lakini eneo salama. Wakati hiyo inapotea, tunahatarisha maendeleo na siku zijazo za kizazi kizima.”
UNICEF inakadiria kuwa zaidi ya watoto milioni 3.3 huko Haiti wanahitaji msaada wa kibinadamu, na zaidi ya milioni moja wanakabiliwa na ukosefu wa usalama wa chakula. Mwaka huu, wastani wa watoto 288,544 walio chini ya umri wa miaka mitano wanakadiriwa kuteseka kutokana na utapiamlo mbaya. Mgogoro mbaya wa njaa unaendeshwa sana na kuongezeka kwa bei ya chakula, ambayo imefanya vitu vya msingi kuwa visivyoweza kufikiwa kwa familia nyingi, na kulazimisha wengi kuruka chakula au kutegemea lishe duni ya virutubishi.
Kwa kuongezea, ukosefu wa usalama ulioenea pamoja na njia za kuvuka mipaka na njia muhimu za ufikiaji zimezuia sana utoaji wa misaada ya kibinadamu, kukomesha upatikanaji wa lishe, huduma za afya, na huduma za ulinzi. Wafanyikazi wa misaada wanaendelea kukabiliwa na hatari kubwa za vurugu wakati wanatimiza majukumu yao
“Njaa inazidi kwa kasi ya kutisha,” Colarullo alisema. “Chini ya nusu ya vituo vya afya katika eneo la mji mkuu wa Port-au-Prince hubaki kazi kikamilifu, na kuwaacha watoto hao hao mara nyingi hawawezi kufikia utunzaji ambao wanahitaji kuishi na kustawi. UNICEF na washirika wanaendelea kukaa na kutoa chakula cha matibabu, kliniki za rununu na msaada kwa familia zilizohamishwa ndani, lakini ufikiaji na ufadhili unabaki vizuizi vikuu.”
Masharti ya watoto nchini Haiti yamezidishwa zaidi na kupunguzwa kwa hivi karibuni kwa misaada ya nje na uhaba mkubwa wa fedha kwa kuokoa mipango ya kibinadamu, pamoja na Programu ya Chakula Duniani (WFP), ambayo nchi hiyo imetegemea usalama wa chakula kwa muda mrefu. Tangu Januari 2022, WFP imefikia zaidi ya watu milioni mbili nchini Haiti na kufanya kazi na serikali ya Haiti kutoa milo ya shule kwa maelfu ya watoto.
WFP inakadiria kuwa itahitaji angalau dola milioni 139 ili kuendeleza shughuli za misaada kwa idadi ya watu walio hatarini zaidi kwa miezi kumi na mbili. Walakini, kupunguzwa kwa fedha za hivi karibuni kumelazimisha shirika hilo kusimamisha usambazaji wa chakula cha moto na kupunguza chakula na nusu kwa familia katika vituo vya kuhamishwa. Kwa mara ya kwanza, WFP pia imeshindwa kusambaza vifaa vya chakula kabla ya majanga yanayohusiana na hali ya hewa wakati wa msimu wa kimbunga cha Atlantic kutokana na ukosefu wa rasilimali.
“Leo, zaidi ya nusu ya watu wote wa Haiti hawana chakula cha kutosha,” alisema Wanja Kaaria, mkurugenzi wa WFP huko Haiti. “Pamoja na viwango vyetu vya sasa vya ufadhili, WFP na washirika wanajitahidi kuweka njaa kwa maelfu ya walio hatarini zaidi – watoto, akina mama, familia nzima ambao wanamaliza chaguzi na tumaini.”
Licha ya changamoto zinazoendelea za kupata, UNICEF na wenzi wake wameweza kufanya maendeleo muhimu katika kushughulikia kiwango kikubwa cha mahitaji. Kufikia sasa, shirika hilo limewatendea zaidi ya watoto 86,000 wanaougua utapiamlo na kutoa huduma za afya kwa watu zaidi ya 117,000. Kwa kuongeza, UNICEF imetoa ufikiaji wa maji salama kwa watu 140,000.
UNICEF inaomba haraka msaada mkubwa wa kimataifa kupanua msaada wa kuokoa maisha na ulinzi kwa watoto waliohamishwa -kuhakikisha makazi salama, ufuatiliaji wa familia na kuungana tena, utunzaji wa kisaikolojia, na ufikiaji wa afya muhimu, lishe, elimu, na huduma za usafi. Walakini, hatua ya kibinadamu ya kibinadamu kwa watoto inavutia Haiti inabaki kufadhiliwa sana, ikitishia kusimamisha juhudi hizi.
“Watoto wa Haiti hawawezi kungojea,” Russell alionya. “Kama kila mtoto, wanastahili nafasi ya kuwa salama, afya, na kuishi kwa amani. Ni juu yetu kuchukua hatua kwa watoto wa Haiti sasa.”
Ripoti ya Ofisi ya IPS UN
© Huduma ya Inter Press (20251014062102) – Haki zote zimehifadhiwa. Chanzo cha asili: Huduma ya waandishi wa habari
