Ugonjwa unaosababishwa na mbu wa vimelea ni wa kuzuia na unaoweza kutibika lakini unabaki kuwa tishio kubwa la kiafya na la kufa-kudai mamia ya maelfu ya maisha-wengi kati ya watoto wadogo na wanawake wajawazito, haswa katika Afrika Kusini mwa Jangwa la Sahara.
WHOSasisho la hivi karibuni la kila mwaka linaonyesha maendeleo ya kuvutia tangu 2000: Uingiliaji umeokoa wastani wa maisha milioni 14 ulimwenguni katika robo iliyopita ya karne, na nchi 47 hazina dhamana ya malaria.
Walakini, Malaria inabaki kuwa wasiwasi mbaya. Kulikuwa na visa zaidi ya milioni 280 vya ugonjwa wa malaria na vifo zaidi ya 600,000 vya ugonjwa wa malaria mnamo 2024, na asilimia 95 ya kesi zilizojilimbikizia katika mkoa wa Afrika – wengi katika nchi 11 tu.
Upinzani unasimama
Kizuizi kikubwa cha kuondolewa kwa ugonjwa wa malaria ni suala la upinzani wa dawa, ambazo zinahakikisha sura tofauti katika utafiti wa mwaka huu: nchi nane ziliripotiwa zilizothibitishwa au zinazoshukiwa upinzani wa dawa za kulevya, pamoja na Artemisinin, ambaye alipendekeza matibabu.
Ili kupambana na hii, ripoti inapendekeza kwamba nchi ziepuke kutegemeana na dawa moja, wakati wa kuchagua uchunguzi bora na mifumo ya afya.
Kufadhili – katika mkoa ulio na migogoro, usawa wa hali ya hewa na mifumo dhaifu ya afya – ni sababu nyingine kubwa.
Baadhi ya dola bilioni 3.9 ziliwekeza katika majibu mnamo 2024, chini ya nusu ya lengo lililowekwa na WHO.
Ripoti hiyo inaangazia kwamba misaada ya maendeleo ya nje ya nchi (ODA) kutoka nchi tajiri imepungua kwa karibu asilimia 21. Bila uwekezaji zaidi, sema waandishi, kuna hatari ya kuibuka tena kwa ugonjwa huo.
‘Taa Nyekundu zinaangaza’
“Malaria bado ni ugonjwa unaoweza kuepukika na unaoweza kutibika, lakini hiyo inaweza kudumu milele,” alionya Dk Martin Fitchet, Mkurugenzi Mtendaji wa Dawa ya Malaria Venture, shirika lisilo la faida ambalo linalenga katika kutoa dawa mpya za antimalarial, kwa mkutano wa waandishi wa habari kukagua ripoti hiyo.
“Lazima tuchukue hatua sasa ili kuongeza wigo na uratibu wa uchunguzi, kwa hivyo hatujaruka kipofu, na kuwekeza kwa ujasiri katika uvumbuzi wa kizazi kijacho cha dawa, kwa hivyo vimelea haviku mbele yetu.”
Dk. Fitchet aliinua uchunguzi wa shida hiyo ambayo ilitokana na kupinga kwa kloroquine ya dawa ya kulevya katika miaka ya 1980 na 1990.
© UNICEF/US CDC/Daylin Paul
Mnamo tarehe 25 Aprili 2022, risasi ya kina ya chanjo ya malaria katika kituo cha kuhifadhi baridi cha serikali huko Lilongwe, Malawi.
Hii ilisababisha janga la kibinadamu, na upotezaji wa mamilioni ya maisha, haswa watoto.
“Leo tunaweza kuona kutoka kwa ripoti hii kuwa taa nyekundu zinaangaza tena na idadi kubwa ya mabadiliko sugu yanayoibuka katika bara la Afrika. Tunahitaji kuhakikisha kuwa tunaongeza ujasiri na ufanisi wa dawa tulizo nazo sasa.
“Lakini ujasiri wetu wa muda mrefu na ushindi wa baadaye katika mapambano dhidi ya ugonjwa wa malaria inategemea kukuza kizazi kijacho cha dawa za kupambana na ugonjwa wa malaria.”
Alisema “ugumu na kiwango cha changamoto tunayokabili inamaanisha kuwa hakuna zana moja au muigizaji anayeweza kufanikiwa peke yake,” alihitimisha, akitaka ushirikiano ambao unachukua sekta nzima ya afya ya binadamu ikiwa ni pamoja na “tasnia, mashirika ya afya ya ulimwengu, wasomi, waganga, wachunguzi, asasi za kiraia, jamii, na wafadhili.”
