Akitoa maelezo kwa mabalozi nchini Baraza la UsalamaRosemary DiCarlo, mkuu wa masuala ya kisiasa ya Umoja wa Mataifa, na Joyce Msuya, Naibu Mratibu wa Misaada ya Dharura, walisema Wasyria wamepata maendeleo yanayoonekana katika mwaka uliopita.
Hata hivyo, ahueni ya nchi – baada ya kuanguka kwa utawala wa Assad mnamo Desemba 2024 – bado ni dhaifu na isiyo sawa, inayohitaji msaada endelevu wa kimataifa.
Mamilioni yanarudi, mamilioni zaidi wanahitaji
Moja ya dalili za wazi za mabadiliko, maafisa wa Umoja wa Mataifa walisema, imekuwa kurejea kwa kiasi kikubwa kwa Wasyria waliokimbia makazi yao. Zaidi ya watu milioni mbili waliokimbia makazi yao ndani ya nchi wamerejea katika maeneo yao ya asili, huku zaidi ya wakimbizi milioni 1.3 wamerejea kutoka nchi jirani.
“Watu milioni mbili waliokimbia makazi yao ndani ya Syria wamerejea – wengi baada ya kuishi kwa miaka kambini, katika mazingira hatarishi.” Bi Msuya alisema.
Lakini watu wengi wanaorejea wanarudi katika nyumba zilizoharibiwa au kuharibiwa, na upatikanaji mdogo wa umeme, maji, huduma za afya au kazi. Mamilioni zaidi wamesalia bila makazi, huku familia nyingi zikisita kurejea kwa sababu ya ukosefu wa nyumba na huduma, haswa wakati wa miezi ya baridi.
Matokeo yake, usaidizi wa kibinadamu unasalia kuwa muhimu, hata kama Umoja wa Mataifa unajaribu kupunguza hatua kwa hatua mojawapo ya shughuli zake kubwa zaidi za misaada duniani kote.
Shughuli za misaada chini ya shinikizo
Bi. Msuya alisema Umoja wa Mataifa umeweza kurekebisha mwitikio wake wa kibinadamu katika mwaka uliopita, na kufikia takriban watu milioni 3.4 kwa mwezi – asilimia 25 zaidi ya mwaka jana – licha ya ufadhili mdogo.
Hata hivyo, alionya kwamba rufaa ya kibinadamu kwa 2025 inafadhiliwa tu na asilimia 30, na kulazimisha maamuzi magumu ya kipaumbele na kuacha mamilioni bila msaada.
“Kwa ukubwa wa mahitaji na muda unaohitajika ili juhudi za maendeleo zichukue hatua, tunahitaji pia msaada ili kuendeleza na kupanua usaidizi wa kibinadamu katika muda mfupi ujao,” alisema.
Alibainisha kuwa kupunguzwa kwa vikwazo na nchi kadhaa kumesaidia kuwezesha ununuzi na miamala ya kifedha kwa ajili ya shughuli za misaada na inaweza kusaidia ahueni ya muda mrefu ya Syria ikiwa itaendelezwa.
Picha ya UN/Eskinder Debebe
Naibu Katibu Mkuu Rosemary DiCarlo akitoa maelezo kwa Baraza la Usalama kuhusu hali ya Syria.
Maendeleo ya kisiasa, lakini usalama dhaifu
Kwa upande wa kisiasa, Bi DiCarlo alisema Syria imechukua hatua muhimu, ikiwa ni pamoja na kurejesha taasisi za serikali, kuunda baraza jipya la mawaziri, kutoa tamko la kikatiba na kufanya uchaguzi wa wabunge usio wa moja kwa moja mwezi Oktoba.
Viwango vya unyanyasaji vimepungua sana, alisema, lakini akaonya kwamba mivutano baina ya jumuiya inasalia kuwa juu baada ya miaka mingi ya migogoro na ukandamizaji.
“Kwa bahati mbaya, hawa mvutano umeongezeka katika mwaka uliopita,” alisema, akitoa mfano wa ghasia mbaya katika maeneo ya pwani mwezi Machi, shambulio la kigaidi kwenye kanisa moja huko Damascus mwezi Juni na mapigano huko Druze-wengi Sweida mnamo Julai ambayo yalisababisha zaidi ya watu 155,000 kuyahama makazi yao.
Mashambulizi ya anga na uvamizi wa Israel kusini mwa Syria yamezidisha hali ya usalama, maafisa wa Umoja wa Mataifa walisema, ikiwa ni pamoja na operesheni ya mwishoni mwa Novemba iliyoua watu 13 na kulazimisha familia kukimbia.
Bi DiCarlo alikariri wito wa Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa kwa Israel kuheshimu mamlaka ya Syria na kuzitaka pande zote kuunga mkono Makubaliano ya mwaka 1974 ya Kuondoa Majeshi.
Haki, maridhiano na njia inayokuja
Maafisa wote wawili walisisitiza kuwa utulivu wa muda mrefu utategemea uwajibikaji, maridhiano na utawala shirikishi.
“Vivuli vya zamani vinaendelea kuwatesa watu wa Syria,” Bi. DiCarlo alisema, akitaka hesabu kamili ya unyanyasaji wa zamani, ikiwa ni pamoja na kushughulikia hatima ya watu waliopotea na kuhakikisha uwajibikaji kwa uhalifu mkubwa.
Alisisitiza kwamba mazungumzo jumuishi – ikiwa ni pamoja na ushiriki wa maana wa wanawake – pamoja na msamaha wa vikwazo na ushirikiano endelevu wa kimataifa, itakuwa muhimu kwa kujenga upya uaminifu, kurejesha imani ya wawekezaji na kuweka msingi wa ujenzi upya.
Bi. Msuya alisisitiza ujumbe huo kupitia hadithi ya Rawaa, mama asiye na mwenzi aliyerejea kutoka Türkiye hadi kijijini kwao Hama na watoto wake wawili, akitarajia kuanzisha biashara ndogo.
“Tuna deni kwao kuwapa nafasi hiyo,” alisema, akihimiza jumuiya ya kimataifa kufanya hivyo kuchukua kile alichoelezea kama wakati adimu kusaidia Syria kugeuza matumaini kuwa ahueni ya kudumu.
