BENGALURU, India, Jun 25 (IPS)-Imekuwa miaka 33 tangu ujenzi wa amani ulitambuliwa rasmi ndani ya mfumo wa Umoja wa Mataifa, na Katibu Mkuu wa wakati huo wa UN Boutros-Ghali, ambaye alifafanua kama kazi ya muundo wa muda mrefu ililenga kuzuia kurudiwa kwa vurugu, kuweka hatua kwa sababu ya mizizi inayoendelea. “Kujengwa kwa amani baada ya mzozo ni hatua ya kutambua na kuunga mkono muundo ambao utaimarisha na kuimarisha amani ili kuepusha kurudi tena kwa migogoro,” Boutros-Ghali Alisema.
Tunapoendelea kusonga mbele, nyakati za sasa zimeona mizozo inayoongezeka, kuongezeka kwa mamlaka, na mmomonyoko wa kanuni za kimataifa, wakati ambao usanifu wa amani na usalama wa ulimwengu unapimwa kama hapo awali. “Amani sio kukosekana kwa vita, ni uwepo wa haki, ni uwepo wa ujumuishaji, na uongozi,” alisema Sanam Naraghi Anderlini, mwanzilishi wa Mtandao wa Kimataifa wa Asasi ya Kiraia (ICAN) kwa IPS News. Kulingana na yeye, miundombinu ya amani ya ulimwengu, haswa Umoja wa Mataifa, ilijengwa wakati ambao vita vilikuwa vimejaa sana na diplomasia inaweza kutokea kati ya wakuu wa nchi.
“Mfumo wetu wote wa amani na usalama ulibuniwa kwa vita vya kati. Vita leo mara nyingi huwa ya ndani, ya kawaida, na isiyo ya kawaida ya serikali,” Sanam anasema. Mabadiliko hayo yamepitisha njia za kuisimamia.
Wakati UN na taasisi zingine za kimataifa bado ziko katikati, Sanam inaonyesha mapungufu yao. “Wakati nguvu kubwa zinakiuka sheria, hakuna mtu anayeweza kuwazuia,” anasema. Udhaifu wa viwango vya kimataifa umewekwa wazi na kutokuwa na uwezo wa taasisi za kimataifa mbele ya uchokozi na nguvu kubwa, na hiyo imefunua udhaifu wa kanuni za kimataifa.
“Ikiwa hatukuwa na UN, tungehitaji moja sasa”, Sanam anasema. Walakini, anasisitiza kwamba mabadiliko yanahitajika sana, sio tu kwa taasisi lakini pia kwa mawazo.
Anasema kuwa kuna chaguo wazi: kupitisha pamoja, ujenzi wa amani unaozingatia watu ambao unaleta uhalali na uwezo wa watendaji wa karibu na ardhi au kushikamana na njia ya juu, ya njia ambayo haijafanya kazi kushughulikia misiba ya sasa.
“Changamoto za leo ni pamoja na lakini hazizuiliwi na kuongezeka kwa mvutano wa kijiografia kati ya nguvu kuu zenye silaha za nyuklia, janga la hali ya hewa ambalo linaonekana lisiloweza kuepukika, mabadiliko ya kiteknolojia ambayo yana uwezo wa kuchukua tena kila nyanja ya maisha, na nguvu zinazoongezeka na uwezo wa watendaji wasio wa serikali kuunda upya wa kitaifa, kitaifa, na mambo ya kimataifa,” majimbo ” hii Utafiti na Baraza la Atlantic.
2024 Index ya Multilateralism Ripoti ya Taasisi ya Amani ya Kimataifa inasema kwamba inakubaliwa sana kwamba mifumo ya kimataifa inakabiliwa na safu ya shida, na kwamba hatua za kimataifa kufuatia vita katika Mashariki ya Kati, Ukraine, Sudan na Myanmar, na zaidi zimekuwa tu kwa msaada wa kibinadamu badala ya amani.
Kulingana na ripoti hiyo, na uchunguzi uliofanywa, mambo makubwa ya watu katika nchi nyingi bado yana maoni mazuri ya UN, wanataka nchi yao ishirikishwe zaidi katika UN, na kuamini UN imeifanya dunia kuwa mahali pazuri. Makubwa pia yanakubali kwamba UN inakuza haki za binadamu, amani, demokrasia, hatua juu ya magonjwa ya kuambukiza na hatua ya hali ya hewa. Wakati huo huo, maoni ya UN yalitofautiana sana na mkoa, kutoka kwa msaada mkubwa kaskazini mwa Ulaya na Asia ya Kusini hadi viwango vya chini vya uaminifu kote Amerika ya Kusini na Mashariki ya Kati.
Ellen Johnson-Sirleaf, rais wa zamani wa Liberia, alizungumza juu ya “Hadithi ya Liberia” katika ujumbe wa video Wakati wa hafla ya hivi karibuni katika makao makuu ya UN yakikumbuka maadhimisho ya miaka 20 ya Tume ya Kuijenga Amani (PBC). Alisema kuwa ni hadithi ya mateso, lakini pia ya tumaini.
Rais wa zamani na mshindi wa Tuzo la Amani la Nobel alisema, “nchi ambayo mara moja ililetwa magoti yake na mapambano ya muda mrefu sasa yanasimama kama ushuhuda wa kile kinachoweza kufikiwa wakati Matakwa ya Kitaifa yanaendana na mshikamano wa kimataifa.” “Safari ya Liberia kwa amani haikuweza kutembea peke yake,” alisema, akionyesha jukumu lililochezwa na jamii ya kimataifa kupitia UN na misheni yake ya kulinda amani, Jumuiya ya Afrika, Jumuiya ya Ulaya, Blowas ya Mkoa, na mashirika mengine.
Usanifu wa ujenzi wa amani wa Umoja wa Mataifa – ambao unajumuisha Tume ya kujenga amani (PBC), The Ofisi ya Msaada wa Amani (PBSO), na Mfuko wa kujenga amani (PBF) alama yake Mapitio ya Nne Mwaka huu ambao umeamriwa na Azimio la Mkutano Mkuu 75/201 na Azimio la Baraza la Usalama 2558. Mapitio haya yanakuja wakati wa mgawanyiko mkubwa wa jiografia na hatari kubwa za migogoro katika sehemu nyingi za ulimwengu, ikisisitiza hitaji la haraka la kuchukua hatua Mapendekezo kutoka kwa hakiki za sasa na za zamani.
“Kama ningesimamia, ningechukua wakati huu wa mageuzi ya UN kama fursa halisi,” anasema Sanam. Mstari wa ufunguzi wa Mkataba wa UN, “Sisi Watu wa Umoja wa Mataifa, tumedhamiria kuokoa vizazi vinavyofanikiwa kutoka kwa janga la vita”, ina nguvu kubwa. Anasema kuwa sasa ni wakati wa kuweka wanawake, amani na usalama katikati ya amani ya ulimwengu. “Ajenda hizi zilitoka kwa maeneo ya vita. Wanawake na vijana ndio walioathirika zaidi na pia wanaofanya kazi zaidi katika ujenzi wa amani.” Sanam inaona ujenzi wa amani kama mfumo wa ikolojia ambapo UN, majimbo, wachezaji wa kimataifa, na watendaji wa ndani wote ni muhimu, kwani kila mmoja ana jukumu maalum la kucheza. “Amani ni chaguo, lakini ni chaguo ambalo linahitaji ujasiri, kujitolea, na ubunifu. Inahitaji kusikia kutoka kwa wale ambao mara nyingi hupuuzwa na kuamini katika uwezo wa watendaji wa eneo hilo kuendesha mabadiliko,” Sanam anasema.
Pamoja na migogoro zaidi kuliko wakati wowote katika miaka 30 iliyopita, na idadi ya rekodi ya watu waliohamishwa ulimwenguni, vigingi haziwezi kuwa juu. Mazungumzo haya sio tu kuvunjika kwa kile kibaya – ni wito wa kufikiria tena amani inaweza kuwa, na ni nani anayeijenga.
Sania Farooqui ni mwandishi wa habari huru na mwenyeji wa Sania Farooqui Show, jukwaa lililojitolea kukuza sauti za wanawake katika kujenga amani na haki za binadamu.
https://www.youtube.com/watch?v=THVPVWUJORQ
IPS UN Ofisi
Fuata @ipsnewsunbureau
Fuata IPS News UN Ofisi ya Instagram
© Huduma ya Inter Press (2025) – Haki zote zimehifadhiwa. Chanzo cha asili: Huduma ya waandishi wa habari
