Umoja wa Mataifa, Septemba 17 (IPS) – Mnamo Septemba 16, jeshi la Israeli lilianza kukera katika jiji la Gaza, likifuatana na kuongezeka kwa maeneo ya makazi na kuongezeka kwa uhamishaji wa raia. Wakati huo huo, Tume ya Uchunguzi ya Kimataifa ya Umoja wa Mataifa ya Umoja wa Mataifa juu ya eneo la Palestina, pamoja na Yerusalemu ya Mashariki na Israeli, ilitoa a ripoti Ambayo iligundua kuwa Israeli inawajibika kufanya mauaji ya kimbari huko Gaza, ikionyesha juhudi za makusudi za kuharibu maisha ya Palestina, iliyofanywa na kutokujali kabisa.
“Jukumu la uhalifu huu wa ukatili liko kwa viongozi wa Israeli kwa wahusika wakuu ambao wameunda kampeni ya mauaji ya kimbari kwa karibu miaka miwili sasa kwa kusudi maalum la kuharibu kikundi cha Palestina huko Gaza,” alisema Navi Pillay, mwenyekiti wa tume hiyo. “Tume pia inagundua kuwa Israeli imeshindwa kuzuia na kuadhibu tume ya mauaji ya kimbari, kupitia kushindwa kuchunguza vitendo vya mauaji ya kimbari na kushtaki washtakiwa.”
Tume iligundua kuwa vikosi vya Israeli vimepuuza maagizo kutoka kwa Mahakama ya Kimataifa ya Haki (ICJ) na maonyo kutoka kwa Nchi Wanachama wa UN, vikundi vya haki za binadamu na mashirika ya asasi za kiraia. Maafisa wa Israeli wametupilia mbali matokeo ya tume hiyo, wakishutumu kwa upendeleo na kukataa kushirikiana na uchunguzi wake.
Kujibu tume hiyo, Rais wa Israeli Isaac Herzog aliambiwa Waandishi wa habari, “Wakati Israeli inatetea watu wake na kutafuta kurudi kwa mateka, tume hii ya kufilisika inaangazia juu ya kulaumu serikali ya Kiyahudi, ikitoa ukatili wa Hamas, na kugeuza wahasiriwa wa moja ya mauaji mabaya zaidi ya nyakati za kisasa kuwa mshtakiwa.”
Tume ilielezea ripoti yake kama “nguvu na yenye mamlaka zaidi ya UN hadi leo”, huku ikigundua kuwa inafanya kazi kwa uhuru kutoka UN na haizungumzi kwa niaba yake. Hivi sasa, UN haitoi hatua za Israeli huko Gaza kama mauaji ya kimbari, lakini imekuwa chini ya shinikizo kutoka kwa wakala wake kufanya hivyo. Kurudi mnamo Agosti, zaidi ya wafanyikazi 500 kutoka Ofisi ya Kamishna Mkuu wa Haki za Binadamu (OHCHR) wamemhimiza mkuu wa haki za binadamu Volker Türk kutambua wazi hali hiyo kama mauaji ya kimbari. “Ohchr ina jukumu kubwa la kisheria na la maadili la kukemea vitendo vya mauaji ya kimbari,” barua hiyo ilisainiwa na Kamati ya Wafanyikazi ya UNHCR huko Geneva. “Kushindwa kukemea mauaji ya kimbari yanayoweza kudhoofisha uaminifu wa UN na mfumo wa haki za binadamu yenyewe.”
Wataalam wa kibinadamu huandaa kwamba milipuko inayoendelea itasababisha upotezaji mkubwa wa maisha ya mwanadamu na kuondoa matarajio yaliyobaki ya kuishi kwa wale ambao bado kwenye enclave. Baraza la Haki za Binadamu la UN (HCR) lilibaini kuwa kufutwa kwa udhibiti katika Jiji la Gaza kumetoa vitongoji vyote na viko katika kufuta “sehemu ya mwisho ya miundombinu ya raia ‘muhimu kwa kuishi.
Tume inaripoti kwamba tangu Oktoba 7, 2023, Israeli imerudia maeneo yenye makazi yenye watu wengi, mara nyingi hutegemea silaha za kulipuka na athari za eneo pana. Msemaji mmoja wa vikosi vya usalama vya Israeli aliiambia Tume kwamba walikuwa “wamezingatia kile kinachosababisha uharibifu mkubwa”. Tume imeandika visa vingi vya vikosi vya Israeli vinavyolenga majengo ya kuongezeka na nyumba za makazi, na kusababisha uharibifu wa vitongoji vyote na vifo vya karibu raia wote wanaohusika.
Kwa kuongezea, Tume iligundua kuwa idadi ya mabomu yaliyotumiwa na Israeli katika miaka miwili iliyopita hayajawahi kufanywa kwa kulinganisha na mizozo mingine ya ulimwengu, ikigundua kuwa Israeli inashuka kwa chini ya wiki idadi ya mabomu ambayo Merika ilitumia nchini Afghanistan zaidi ya mwaka mzima – iliyowekwa katika eneo ndogo na lenye watu wengi.
Airstrikes na ganda juu ya miundombinu muhimu ya raia imevuruga karibu nyanja zote za maisha kwa Wapalestina huko Gaza. Kulingana na ripoti hiyo, uharibifu wa ardhi ya kilimo katika eneo lote la enclave huleta hatari kubwa za muda mrefu kwa uzalishaji wa chakula na ukosefu wa usalama wa chakula, na kusababisha njaa.
Mnamo Februari 2025, majengo ya shule 403 huko Gaza yameharibiwa na bomu ya Israeli, pamoja na themanini na tano ambayo imeharibiwa kabisa na sabini na tatu imeachwa tu kazi. Tume inaonya kwamba mgomo huo umeanguka vizuri mfumo wa elimu wa Gaza, na kuvuruga masomo kwa watoto zaidi ya 658,000. Bila uingiliaji wa haraka, maelfu inatarajiwa kupata shida ya kisaikolojia ya muda mrefu na maendeleo ya utambuzi kwa sababu ya upotezaji wa huduma za elimu na msaada wa kisaikolojia.
Kwa kuongezea, uharibifu ulioenea wa hospitali na idadi kubwa ya majeraha ya kiwewe kutoka kwa shambulio la Israeli yamezidi hospitali na vituo vya huduma ya afya kote Gaza, na kusababisha kuanguka kwa mfumo wa huduma ya afya. Kuzingirwa kumesababisha uhaba mkubwa katika mafuta na umeme, wakati pia husababisha uporaji na uharibifu wa vifaa vya matibabu na dawa. Kama matokeo, wagonjwa walio na magonjwa sugu na maambukizo kutoka kwa magonjwa yamepunguzwa, na kusababisha kuongezeka kwa idadi ya vifo na shida zinazoweza kuepukika. Wataalam wa matibabu waliiambia Tume kwamba kulenga vituo vya huduma ya afya kumezuia sana ufikiaji wa utunzaji wa maelfu ya Wapalestina, na watoto wakiwa miongoni mwa walioathirika zaidi.
Kulingana na ripoti hiyo, kati ya Oktoba 2023 na Julai 2025, takriban Wapalestina 53,000 huko Gaza waliuawa kama matokeo ya moja kwa moja ya shughuli za jeshi la Israeli. Tume inaripoti kwamba Wapalestina huko Gaza pia walishambuliwa katika nyumba zao, hospitalini, pamoja na malazi, kama shule na tovuti za kidini. Vikosi vya Israeli pia vililenga waandishi wa habari mara kwa mara, wafanyikazi wa huduma za afya, wafanyikazi wa kibinadamu, na watu wengine waliolindwa, wakati mwingine hata wakati wa kusitisha mapigano na bila onyo.
Ripoti hiyo pia inaandika vikosi vya Israeli vinavyowalenga Wapalestina katika njia za uokoaji na kuteua maeneo salama, kugundua kuwa wanawake na watoto mara nyingi walilenga moja kwa moja na kuuawa, mara nyingi wakiwa peke yao na katika maeneo ambayo hayakupata uhasama wenye nguvu. Katika kila kesi iliyopitiwa, Tume iligundua kwamba vikosi vya Israeli vilikuwa vinajua uwepo wa raia lakini vilifungua moto bila kujali. Wengi wa wahasiriwa walikuwa watoto wakiwa wamebeba bendera nyeupe za muda mfupi, pamoja na watoto wachanga ambao waliripotiwa kupigwa risasi kichwani na snipers.
Kwa kuongezea, ripoti hiyo inasisitiza kwamba Jumuiya ya Kibinadamu ya Gaza (GHF) haikufanikiwa sana katika kutoa utulivu wa moja kwa moja kwa Wapalestina na imehusishwa na kuongezeka kwa vifo vya raia. Mnamo Julai 31, angalau Wapalestina 1,373 walikuwa wameuawa wakati wakijaribu kupata chakula, na 859 waliuawa karibu na maeneo ya GHF na 514 kwenye njia za wahusika – na vifo vingi vilivyohusishwa na jeshi la Israeli.
Kwa kuongezea, vikosi vya Israeli vimezuia vyema shughuli za kibinadamu kupitia milipuko ya kawaida na ganda. Kuanzia Oktoba 2023 hadi Julai 2025, Tume ilirekodi angalau wafanyikazi 48 na wajitolea kutoka Palestina Red Crescent Society (PRCs) waliouawa. Kwa kuongezea, wafanyikazi wa matibabu pia waliarifu Tume kwamba vikosi vya Israeli viliandika kwa makusudi, na wafanyikazi wengi wakisema kwamba waliamini kwamba walilenga kukusudia.
Tume pia iligundua kuwa Israeli iliweka silaha ya kuzuia mahitaji ya kudumisha maisha, kama vile chakula, maji, mafuta, na misaada ya kibinadamu, na kusababisha kuongezeka kwa vifo vya raia. Kulingana na ripoti hiyo, familia huko Gaza zina maji chini ya lita moja kwa kila mtu kwa siku ya kunywa, kupikia, na usafi, ambayo ni chini ya viwango vya chini vya kimataifa kwa matumizi ya maji ya kila siku.
Kwa kuongezea, uhaba wa maji umesababisha kuzorota kwa mfumo wa usafi wa mazingira, ambao hutamkwa haswa katika kambi za kuhamishwa, ambapo karibu kilo 400,000 za taka hukaa kila siku. Hii imesababisha kuenea kwa magonjwa ya kuambukiza kama vile hepatitis A.
Kwa kuongezea, zaidi ya asilimia tisini ya idadi ya watu huko Gaza wamekabiliwa na ukosefu wa usalama wa chakula tangu Oktoba 2023, na kesi kali zaidi zikiwa zimejaa kaskazini mwa Gaza. Kulingana na takwimu kutoka kwa Uainishaji wa Awamu ya Usalama wa Chakula (IPC), mnamo Julai 2025, matumizi ya chakula yamepungua chini ya kizingiti cha njaa katika maeneo mengi ya enclave na utapiamlo umefikia kizingiti cha njaa katika Jiji la Gaza.
Ripoti hiyo iligundua kuwa vikosi vya Israeli vilikuwa na jukumu la kufa na njaa na kuwanyima raia katika Gaza ya rasilimali ambazo ni muhimu kwa maisha ya wanadamu, na PRCs wakisema kwamba Gaza “haiwezi kudumisha maisha katika hali yake ya sasa kwani raia hupata mahitaji yao ya msingi”.
Tume inaonya kwamba kutokujali kabisa kwamba vikosi vya Israeli na maafisa wamesisitiza mwendelezo wa udhalilishaji huko Gaza, na shinikizo la ulimwengu kutoka kwa jamii ya kimataifa ambayo inataka haraka kuzidisha kwa uhasama, ufikiaji wa kibinadamu usio na kipimo, na mifumo inayoweza kushikilia wahusika.
“Jumuiya ya kimataifa haiwezi kukaa kimya kwenye kampeni ya mauaji ya kimbari iliyozinduliwa na Israeli dhidi ya watu wa Palestina huko Gaza. Wakati ishara wazi na ushahidi wa mauaji ya kimbari huibuka, kukosekana kwa hatua kuizuia ni ngumu,” alisema Pillay. “Kila siku ya kutokufanya inagharimu maisha na inasababisha uaminifu wa jamii ya kimataifa. Majimbo yote yapo chini ya jukumu la kisheria kutumia njia zote ambazo zinapatikana kwa sababu kwa sababu ya kuzuia mauaji ya kimbari huko Gaza,” ameongeza.
Kufuatia kutolewa kwa ripoti hiyo, viongozi wa mashirika ishirini ya misaada wanaofanya kazi huko Gaza, pamoja na Oxfam International, Care na Médecins Sans Frontières (MSF), walitoa taarifa ya pamoja pia ikihimiza nchi wanachama kuchukua hatua ya “kuzuia udhihirisho wa maisha katika Ukanda wa Gaza”.
“Vyama vyote lazima viongeze vurugu dhidi ya raia, kufuata sheria za kimataifa za kibinadamu na kufuata amani. Mataifa lazima yatumie kila kisiasa, kiuchumi, na zana ya kisheria inayoweza kuingilia kati. Hatua za rhetoric na nusu hazitoshi. Wakati huu unadai hatua ya uamuzi,” taarifa hiyo inasoma.
“Sheria ya kimataifa ya UN kama msingi wa amani na usalama wa ulimwengu. Ikiwa Nchi Wanachama zinaendelea kutibu majukumu haya ya kisheria kama hiari, sio tu kamili lakini yanaweka mfano hatari kwa siku zijazo. Historia bila shaka itahukumu wakati huu kama mtihani wa ubinadamu. Na tunashindwa. Kushindwa kwa watu wa Gaza, kushindwa kwa uhasama, na kutofaulu kwetu.”
Ripoti ya Ofisi ya IPS UN
© Huduma ya Inter Press (20250917100308) – Haki zote zimehifadhiwa. Chanzo cha asili: Huduma ya waandishi wa habari
