The Hague, Uholanzi, Oktoba 8 (IPS) – Utafiti mpya uliofanywa na Oxfam na Kituo cha Haki ya Hali ya Huduma hugundua nchi zinazoendelea sasa zinalipa zaidi kwa mataifa tajiri kwa mikopo ya fedha za hali ya hewa kuliko wanapokea – kwa kila dola 5 wanayopokea, wanalipa dola 7 nyuma, na asilimia 65 ya ufadhili hutolewa kwa njia ya mikopo.
Njia hii ya shida inayofanana na nchi tajiri inazidisha mzigo wa deni na kuzuia hatua za hali ya hewa. Kuongeza kutofaulu hii, kupunguzwa kwa kina kwa misaada ya kigeni kutishia kufyeka fedha za hali ya hewa zaidi, na kusaliti jamii masikini zaidi ulimwenguni, ambao wanakabiliwa na majanga ya hali ya hewa.
Baadhi ya matokeo muhimu ya ripoti:
- Nchi tajiri zinadai kuwa zimehamasisha dola bilioni 116 katika fedha za hali ya hewa mnamo 2022, lakini thamani ya kweli ni karibu dola bilioni 28- 35, chini ya theluthi ya kiasi kilichoahidiwa.
- Karibu theluthi mbili ya fedha za hali ya hewa ilifanywa kama mikopo, mara nyingi kwa viwango vya kawaida vya riba bila makubaliano. Kama matokeo, fedha za hali ya hewa zinaongeza zaidi kila mwaka kwa deni la nchi zinazoendelea, ambazo sasa zinasimama kwa dola trilioni 3.3. Nchi kama Ufaransa, Japan, na Italia ni kati ya wahusika mbaya zaidi.
- Nchi zilizoendelea zilizoendelea zilipata asilimia 19.5 tu na visiwa vidogo vinavyoendelea majimbo 2.9 ya jumla ya fedha za hali ya hewa ya umma zaidi ya 2021-2022 na nusu ya hiyo ilikuwa katika mfumo wa mikopo ambao walipaswa kulipa.
- Mataifa yaliyoendelea yanafaidika kutoka kwa mikopo hii, na ulipaji wa malipo. Mnamo 2022, nchi zinazoendelea zilipokea dola bilioni 62 katika mikopo ya hali ya hewa. Tunakadiria mikopo hii kusababisha ulipaji wa hadi dola bilioni 88, na kusababisha ‘faida’ ya asilimia 42 kwa wadai.
- Asilimia 3 tu ya fedha inakusudia kuboresha usawa wa kijinsia, licha ya shida ya hali ya hewa kuathiri vibaya wanawake na wasichana.
“Nchi tajiri zinatibu shida ya hali ya hewa kama fursa ya biashara, sio jukumu la maadili,” kiongozi wa sera ya hali ya hewa ya Oxfam alisema, Nafkote Dabi. “Wanakopesha pesa kwa watu ambao wameumiza kihistoria, wanachukua mataifa yaliyo hatarini katika mzunguko wa deni. Hii ni aina ya shida ya shida.”
Kushindwa hii kunatokea kwani nchi tajiri zinafanya kupunguzwa kwa misaada ya kigeni zaidi tangu miaka ya 1960. Takwimu zilizo na OECD zinaonyesha kushuka kwa asilimia 9 mnamo 2024, na makadirio ya 2025 yanaashiria kata zaidi ya 9-17%.
Kadiri athari za misiba ya hali ya hewa iliyojaa mafuta inazidi kuongezeka-kuwachafua mamilioni ya watu katika pembe ya Afrika, kugonga zaidi ya milioni 13 huko Ufilipino, na mafuriko ya watu 600,000 huko Brazil mnamo 2024 pekee-jamii katika nchi zenye kipato cha chini wameachwa na rasilimali chache ili kuzoea hali ya hewa inayobadilika haraka.
“Nchi tajiri zinashindwa kwa fedha za hali ya hewa na hazina kitu kama mpango wa kutekeleza ahadi zao za kuongeza msaada. Kwa kweli, nchi nyingi tajiri zinasaidia misaada, na kuwaacha maskini kulipa bei, wakati mwingine na maisha yao,” alisema John Norbo, mshauri mwandamizi wa hali ya hewa huko Care Denmark. “Cop30 lazima itoe haki, sio duru nyingine ya ahadi tupu.”
Ufadhili wa marekebisho pia unafadhiliwa sana, hupokea asilimia 33 tu ya fedha za hali ya hewa, kwani wawekezaji wanapendelea miradi ya kupunguza na mapato ya haraka zaidi ya kifedha.
Mbele ya COP30, Oxfam na Utunzaji wanatoa wito kwa nchi tajiri kwa:
- Kuishi hadi ahadi za kifedha za hali ya hewa: Toa dola kamili ya dola bilioni 600 kwa 2020-2025 na unaelezea wazi jinsi wanavyopanga kuongeza hadi dola bilioni 300 zilizokubaliwa kila mwaka, na uongoze kwa dola trilioni 1.3 kwa Belém Roadmap.
- Acha shida ya shida: Kuongeza sana sehemu ya ruzuku na fedha za kifedha ili kuzuia zaidi kutoweka kwa jamii zinazoweza kuwa na hali ya hewa ulimwenguni.
- Kuzidisha fedha za kurekebisha: Kujitolea angalau Fedha za Kurekebisha mara tatu ifikapo 2030, kwa kutumia lengo la COP26 kufadhili mara mbili na 2025 kama msingi.
- Toa fedha kwa upotezaji na uharibifu: Mfuko wa kimataifa wa kujibu upotezaji na uharibifu lazima uwe mtaji wa kutosha. Waathirika wa mabadiliko ya hali ya hewa hawapaswi kuendelea kupuuzwa.
- Kuhamasisha vyanzo vipya vya fedha: Kuongeza fedha kwa kutoza ushuru mkubwa, ambao katika nchi za OECD pekee unaweza kuongeza trilioni 1.2 kwa mwaka, na faida kubwa ya kampuni za mafuta ulimwenguni, ambazo zinaweza kuongeza bilioni 400 kwa mwaka kila mwaka.
Unaweza kusoma ripoti kamili Hapa.
Huduma ya Kituo cha Haki cha Hali ya Hewa (CJC) inaongoza na kuratibu ujumuishaji wa haki ya hali ya hewa na uvumilivu katika maendeleo ya kazi ya kimataifa na kazi ya kibinadamu. CJC ni mpango unaowezeshwa na Care Denmark, Care Ufaransa, Ujerumani ya Huduma, Uholanzi wa Huduma, na Care International Uingereza.
Matokeo ya uchunguzi wa ulimwengu wa Oxfam International na Greenpeace yanaonyesha watu 8 kati ya 10 wanaunga mkono kulipia huduma za umma na hatua za hali ya hewa kupitia ushuru wenye utajiri mkubwa.
Utafiti huo ulifanywa na kampuni ya data ya chama cha kwanza Dynata mnamo Mei-Juni 2025, huko Brazil, Canada, Ufaransa, Ujerumani, Kenya, Italia, India, Mexico, Ufilipino, Afrika Kusini, Uhispania, Uingereza na Amerika.
Uchunguzi alikuwa na wahojiwa takriban 1 200 kwa kila nchi, na kiwango cha makosa ya +-2.83%. Pamoja, nchi hizi zinawakilisha karibu nusu ya idadi ya watu ulimwenguni.
Ripoti ya Ofisi ya IPS UN
© Huduma ya Inter Press (20251008162412) – Haki zote zimehifadhiwa. Chanzo cha asili: Huduma ya waandishi wa habari
