Umoja wa Mataifa, Oktoba 15 (IPS) – Baada ya miaka miwili ya migogoro na Israeli, Hamas amewaachilia mateka 20 waliobaki, wakati Israeli imewaachilia wafungwa 250 wa Palestina na wafungwa zaidi ya 1,700 ambao wamerudi Gaza. Kufuatia makubaliano ya kusitisha mapigano ambayo yalianza Oktoba 10, vikosi vya Israeli vimewekwa kujiondoa katika maeneo yaliyotengwa ndani ya Ukanda wa Gaza kwani mashirika ya kibinadamu yanahamasisha kusaidia Wapalestina katika hitaji la haraka.
Kwa miaka miwili iliyopita, Gaza amevumilia kulipuka kwa nguvu, wakati usafirishaji wa misaada umezuiliwa sana wakati wote wa vita. Katika siku tatu zilizopita, Umoja wa Mataifa (UN) na wenzi wake wamekuwa wakifanya kazi ardhini kutoa msaada wa kuokoa maisha kwa raia waliohamishwa – ambao wengi wao wanarudi nyumbani na wanapata ufikiaji wa huduma za msingi kwa mara ya kwanza katika miezi.
“Baada ya kutisha sana na kuteseka hatimaye kuna unafuu mwishowe,” Olga Cherevko, msemaji huko Gaza kwa ofisi ya Uratibu wa Masuala ya Kibinadamu (OCHA). “Tangu kusitisha mapigano, UN na wenzi wetu wa kibinadamu wamehamia haraka kuhama utoaji wa msaada wa kibinadamu kote Gaza. Mabomu yameacha kuanguka na kwa ukimya huo, ilikuja fursa na jukumu la kutenda. Kusitisha moto kumeruhusu wale ambao wanateseka wakati wa miaka miwili ya vita, familia za watu wazima na watu wazima wa Aiy.
Mnamo Oktoba 13, Ocha alithibitisha kwamba viongozi wa Israeli walikuwa wameidhinisha utoaji wa zaidi ya tani 190,000 za misaada ya kibinadamu – takriban tani 20,000 juu ya makubaliano ya zamani – pamoja na chakula, dawa, na vifaa vya makazi. Kulingana na Cherevko, malori ya misaada 817 yamefanikiwa kuingia Gaza bila kizuizi, ikitoa wakati wa kupumzika kwa familia za Palestina zilizoharibiwa na mzozo huo.
Kwa mara ya kwanza tangu Machi, gesi ya kupikia imepelekwa kwa kaya huko Gaza, wakati wakaazi wengi pia wamepata ufikiaji wa nyama waliohifadhiwa, matunda na mboga mpya, na unga – sehemu ambazo hazikuweza kufikiwa kwa miezi. “Vitu hivi vyote, tumekuwa tukihitaji kwa muda mrefu,” Cherevko aliwaambia waandishi wa habari Jumanne. “Hii itafanya mabadiliko makubwa katika maisha ya watu kwa sababu tumekuwa tukiona familia na watoto wakikusanya takataka kupika na. Hii itakuwa mafanikio makubwa.”
Kama matokeo ya hali bora ya usalama ndani ya enclave, mashirika ya kibinadamu yamepata uhamaji mkubwa, na kuwaruhusu kufikia maeneo kadhaa ya hapo awali – pamoja na kaskazini, ambapo ufikiaji ulikuwa umezuiliwa sana na mahitaji ni makubwa zaidi. OCHA imehamasisha kikamilifu kutoa misaada katika mikoa yote ya Gaza kama sehemu ya mpango wake wa siku 60 wa kusitisha mapigano, ambayo hadi sasa imeonekana kuwa na ufanisi.
“Tunapakia na kukusanya vifaa muhimu na kufikia maeneo ambayo hatujaweza kupata kwa miezi,” Cherevko alisema. “Pamoja na sekta ya kibiashara kuimarisha majibu yetu na msaada wa nchi mbili pamoja nasi, tunafanya kazi kurejesha ufikiaji wa maji safi na kuhakikisha watu wanapokea mkate na milo ya moto.”
UN na washirika wake wamekuwa wakifanya kazi ya kurudisha hospitali na kliniki za uwanja ambazo zimeachwa bila mafuta au vifaa vya matibabu kwa miezi, ambayo mingi iliachwa tu kazi wakati wa vita. Kulingana na Shirika la Afya Ulimwenguni (WHO), ndani ya masaa 24 ya kusitisha mapigano, timu ya matibabu ya dharura ilipelekwa katika Hospitali ya Al-Ahli.
Kwa kuongezea, malori nane ya misaada iliyobeba vifaa muhimu vya matibabu, pamoja na insulini, dawa za saratani, incubators, vivutio, wachunguzi wa wagonjwa, na paneli za jua kwa vitengo vya desalination, wamefikia hospitali za Ulaya za Gaza na Nasser. Matangazo ya ziada yamepangwa kwa Jiji la Gaza wakati raia waliohamishwa huanza kurudi katika maeneo yao ya asili.
“Kuboresha ufikiaji wa vifaa vya afya na kupanua misheni yetu ya kufanya kazi ni hatua muhimu za kwanza za kutoa msaada wa haraka wa kiafya kwa Wapalestina kote Gaza,” Tedros Adhanom Ghebreyesus, Mkurugenzi Mkuu wa Who. “Mfumo wa afya wa Gaza lazima urekebishwe na kujengwa tena. Mgogoro huu unatupa fursa ya kuijenga tena: yenye nguvu, nzuri na inayozingatia mahitaji ya watu.”
Rubble na ordnance isiyo na kipimo husababisha tishio kubwa kwa Wapalestina kurudi nyumbani na kubaki moja ya vipaumbele vya juu vya Ocha wakati wa mpango wake wa siku sitini. Timu maalum za OCHA kwa sasa zinafanya tathmini kando na barabara kuu na misalaba, kuhakikisha kuwa utaftaji wa kulipuka umewekwa wazi na kwamba jamii zinajua kukaa mbali. Kiwango kamili cha utaftaji usio na kipimo kwenye enclave bado haujabainika.
Licha ya maboresho ya alama katika siku kadhaa zilizopita, kiwango cha mahitaji kinabaki kubwa na fedha za ziada zinahitajika haraka kusaidia huduma za kuokoa maisha na kuhakikisha njia endelevu ya kupona. Mbali na uboreshaji usio na kipimo, uhamishaji, kuharibu miundombinu, kutokuwa na sheria, barabara zilizoharibiwa, na kuanguka kwa huduma za msingi zinasimama kama changamoto kubwa kwa mashirika ya kibinadamu.
“Kusitisha kwa mapigano kumemaliza mapigano lakini haijamaliza shida,” alibaini Cherevko. “Kuongeza majibu sio tu juu ya vifaa, na malori zaidi. Ni juu ya kurejesha ubinadamu na hadhi kwa idadi ya watu waliovunjika. Tunafanya kazi karibu na saa zote ili kuhakikisha ufikiaji salama na endelevu.”
Mnamo Oktoba 14, Programu ya Maendeleo ya Umoja wa Mataifa (UNDP) ilitangaza kwamba wastani wa dola bilioni 20 zitahitajika katika miaka mitatu ijayo ili kuanzisha juhudi za ujenzi wa Gaza – sehemu ya mpango mpana wa uokoaji ambao unaweza kuchukua miongo kadhaa na hatimaye kugharimu zaidi ya dola bilioni 70. Mwakilishi wa UNDP Jaco Cillers aliwaambia waandishi wa habari huko Geneva kwamba wakati kuna “viashiria nzuri” vya msaada kutoka kwa wafadhili wanaowezekana huko Uropa, Mashariki ya Kati, na Merika, hakuna ahadi ambazo bado hazijathibitishwa.
Wataalam wengi wa kibinadamu wamethibitisha kwamba amani ya kudumu ndio suluhisho pekee la shida, na kuonya kwamba hali huko Gaza ni dhaifu sana na zinaweza kuzorota zaidi – haswa na mwanzo wa msimu wa msimu wa baridi. “Acha niwe wazi, misaada ya kibinadamu pekee haitakuwa mbadala wa amani,” alisema Cherevko. “Kusitisha lazima kushikilia. Lazima iwe msingi wa juhudi pana za kisiasa ambazo zinaleta mwisho wa mizunguko ya vurugu na kukata tamaa.
“Kusitisha kwa mapigano kumefungua mlango wa siku zijazo ambazo watoto wanaweza kwenda shuleni salama, hospitali ni mahali pa uponyaji na sio mateso, na misaada ya misaada hatimaye inabadilishwa na biashara na fursa.”
Ripoti ya Ofisi ya IPS UN
© Huduma ya Inter Press (20251015162738) – Haki zote zimehifadhiwa. Chanzo cha asili: Huduma ya waandishi wa habari
