Umoja wa Mataifa, Oktoba 27 (IPS) – Bara la Afrika limepitishwa kwa muda mrefu na watawala wa ukoloni wa Ulaya, na Ufaransa ikiwa na idadi kubwa ya makoloni, ikitawala maeneo zaidi ya 35 ikifuatiwa na Uingereza na enzi 32.
Hivi sasa, wote ni washiriki wa Jumuiya ya Afrika ya 55 (AU).
https://au.int/en/member_states/countryprofiles2
Imefafanuliwa kama eneo lisilo la kujitawala katika Afrika Kaskazini-Magharibi linapigania de-koloni, Sahara ya Magharibi ndio serikali ya mwisho ya kikoloni ya Afrika bado kufikia uhuru na jina la “koloni la mwisho la Afrika”.
Pamoja na idadi ya wakazi karibu 600,000, ni eneo lenye watu wengi zaidi barani Afrika na eneo la pili lenye watu wengi ulimwenguni, linalojumuisha maeneo ya jangwa.
Koloni la zamani la Uhispania, lilipitishwa na Moroko mnamo 1975. Tangu wakati huo, imekuwa mada ya mzozo wa muda mrefu kati ya Moroko na watu wake wa Sahrawi, wakiongozwa na Polisario Front.
Mnamo Oktoba 30, Baraza la Usalama la UN limepangwa kupiga kura juu ya azimio la rasimu juu ya mustakabali wa UN kwa kura ya maoni huko Western Sahara (Minurso).
Kulingana na ripoti iliyochapishwa, Merika imezunguka azimio la rasimu inayounga mkono mpango wa uhuru wa Moroko wa 2007 wa Sahara ya Magharibi kama msingi wa suluhisho linalokubalika.
Rasimu hiyo, ambayo inasaidia kupanua agizo la Misheni ya UN, inataka mazungumzo yaanze bila masharti kulingana na pendekezo la Moroko, na kuiweka kama “suluhisho linalowezekana” kwa “uhuru wa kweli ndani ya hali ya Moroko” na azimio la kudumu.
Dk. Stephen Zunes, profesa wa siasa na masomo ya kimataifa katika Chuo Kikuu cha San Francisco, na mwandishi mwenza wa Sahara ya Magharibi: Vita, Utaifa, na Usumbufu wa Migogoro, aliiambia IPS pendekezo la uhuru linatokana na dhana kwamba Sahara ya Magharibi ni sehemu ya Moroko, ubishani ambao umekataa kwa muda mrefu na Umoja wa Magharibi, Umoja wa Magharibi, Umoja wa Magharibi.
Sahara ya Magharibi, alisema, ni jimbo kamili la Jumuiya ya Afrika, na Umoja wa Mataifa unatambua kama eneo lisilo la kujitawala.
“Kukubali mpango wa uhuru wa Moroko inamaanisha kuwa, kwa mara ya kwanza tangu kuanzishwa kwa Umoja wa Mataifa na kuridhia kwa Mkataba wa UN miaka themanini iliyopita, jamii ya kimataifa ingekuwa ikisisitiza upanuzi wa eneo la nchi na jeshi, na hivyo kuanzisha eneo la hatari na la kutawaliwa.
Ikiwa watu wa Western Sahara watakubali makubaliano ya uhuru juu ya uhuru, kama matokeo ya kura ya maoni ya bure na ya haki, alisema, ingekuwa kitendo halali cha kujitolea.
Walakini, Moroko imesema wazi kuwa pendekezo lake la uhuru “linatawala, kwa ufafanuzi, uwezekano wa chaguo la uhuru kuwasilishwa” kwa watu wa Sahara ya Magharibi, ambao wengi wao – kulingana na waangalizi wa kimataifa wenye ujuzi – wanapendelea uhuru wa wazi.
Mnamo Oktoba 24, mwakilishi wa Frente Polisario katika Umoja wa Mataifa na Mratibu na Minurso, Dk Sidi Mohamed Omar, alituma barua kwa Balozi Vassily Nebenza wa Urusi, Rais wa sasa wa Baraza la Usalama la UN, ambapo alisisitiza msimamo wa Frente Polisario juu ya rasimu ya Amerika.
“Frente Polisario inasisitiza kwamba azimio la rasimu, ambalo linaonyesha msimamo wa kitaifa wa mmiliki, ni hatari sana, isiyo ya kawaida sio tu kutoka kwa kanuni za sheria za kimataifa zinazoongoza Sahara ya Magharibi kama swali la kuachana, lakini pia kutoka kwa msingi ambao Baraza la Usalama limeshughulikia Sahara ya Magharibi.”
“Pia ina mambo ambayo yanaingia moyoni mwa misingi ya mchakato wa amani wa UN magharibi mwa Sahara na hufanya ukiukaji mkubwa wa hali ya kimataifa ya eneo hilo.”
Kaimu chini ya sura husika za Mkataba wa UN, Baraza la Usalama limeanzisha kwa dhati na kwa usawa msingi wa suluhisho na mchakato unaoongoza kwake, ambayo ni mazungumzo chini ya malengo ya Katibu Mkuu bila masharti na kwa imani nzuri kwa kufanikisha watu wa karibu, ambao utafikia msimamo wa kibinafsi kwa muktadha wa kuhesabiwa kwa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi wa ubinafsi kwa njia ya ubinafsi ya ubinafsi kwa njia ya ubinafsi ya ubinafsi kwa njia ya ubinafsi ya ubinafsi kwa sababu ya ubinafsi wa kufikirika, ambayo, ambayo kutafutwa kwa ubinafsi wa kujiamini na madhumuni ya Mkataba wa UN, barua hiyo ilisema.
Kama inavyothibitishwa na Korti ya Haki ya Kimataifa, uhuru juu ya Sahara ya Magharibi ni mali ya watu wa Sahrawi ambao wana haki isiyoweza kujadiliwa, isiyoweza kujadiliwa, na isiyoweza kutekelezwa ya kujiamua kutekelezwa kwa uhuru na kidemokrasia chini ya malengo ya UN.
Kwa hivyo, njia yoyote ambayo inaweka mfumo wa prefixed kwa mazungumzo au mapema matokeo yao, huzunguka zoezi la bure na watu wa Sahrawi haki yao ya kujitawala, au kuweka suluhisho dhidi ya utashi wao haikubaliki kabisa kwa Frente Polisario, barua hiyo ilisema.
Kulingana na ripoti ya Baraza la Usalama, Oktoba 2025, suala la haraka kwa Baraza ni kuunda tena agizo la MINURSO na kuzingatia mabadiliko gani kwa agizo la Misheni, ikiwa lipo, ni muhimu.
Suala la msingi linabaki jinsi ya kuwezesha azimio lenye faida na la kudumu kwa muda wa muda mrefu juu ya hali ya Sahara ya Magharibi.
Nafasi mbili za kimsingi za kupotosha zimefanya azimio la mzozo kuwa ngumu.
Kwa upande mmoja, mahitaji ya Polisario Front ya haki ya watu wa Sahrawi ya kujitolea, ambayo yametambuliwa na Mahakama ya Kimataifa ya Haki katika maoni yake ya ushauri wa Oktoba 16 1975 na kuungwa mkono na nchi kadhaa wanachama.
Na maazimio kadhaa ya Mkutano Mkuu wa UN, kama vile azimio A/RES/34/37wamethibitisha “haki isiyoweza kutekelezwa ya watu wa Sahara ya Magharibi” kwa kujitolea na uhuru. Baraza pia limetaka suluhisho la kisiasa “la kudumu, la kudumu, na linalokubalika ambalo litatoa uamuzi wa watu wa Sahara ya Magharibi”.
Kwa upande mwingine, Moroko inadai uhuru juu ya eneo hilo, na mpango wake wa uhuru umepokea msaada kutoka kwa idadi inayoongezeka ya nchi wanachama katika miaka ya hivi karibuni. Mnamo 2007, baraza lilipitisha Azimio 1754ambayo, katika aya zake za kwanza, iligundua pendekezo la Moroko na kukaribisha juhudi za Moroko kuwa kubwa na za kuaminika kusonga mbele mchakato kuelekea azimio.
Vizuizi muhimu vinabaki katika mchakato wa amani. Uadui umeendelea kwa kiwango cha chini hadi cha kati, ukipungukiwa na mzozo mkubwa. Kwa kuongezea, Moroko inadhibiti zaidi ya robo tatu ya eneo la Sahara ya Magharibi na imefanya uwekezaji mkubwa katika mkoa huo, pamoja na mradi wa bandari ya dola bilioni 1.2 huko Dakhla.
Kwa kuongezea, walowezi wa asili ya Moroko ya Moroko kwa karibu theluthi mbili ya wakazi wa takriban milioni nusu ya Sahara ya Magharibi
Akifafanua zaidi, Dk Zunes alisema: “Hata kama mtu anachukua mtazamo wa kufukuza sheria za kimataifa, kuna wasiwasi kadhaa juu ya pendekezo la Moroko pia: moja ni kwamba historia ya heshima kwa uhuru wa kikanda kwa upande wa nchi za mamlaka ya kati ni duni kabisa, kama ilivyo kwa Eritrea na Kosovo, ambayo ilipata uhuru tu baada ya umwagaji damu na umwagaji damu zaidi.
Kulingana na tabia ya Moroko ya kuvunja ahadi zake kwa jamii ya kimataifa kuhusu kura ya maoni ya UN iliyoamriwa kwa Sahara ya Magharibi na majukumu yanayohusiana kulingana na makubaliano ya kusitisha mapigano mnamo 1991, alisema, kuna kidogo kuhamasisha imani kwamba Moroko itatimiza ahadi zake kutoa uhuru wa kweli kwa Sahara Magharibi.
“Usomaji wa karibu wa pendekezo hilo huibua maswali juu ya jinsi uhuru unatolewa hata. Maswala muhimu kama vile udhibiti wa rasilimali asili na utekelezaji wa sheria wa Sahara (zaidi ya mamlaka za mitaa) zinabaki kuwa ngumu”.
Kwa kuongezea, alisema, pendekezo hilo linaonekana kuashiria kuwa nguvu zote ambazo hazijatolewa katika mkoa wa uhuru zingebaki na ufalme.
Kwa kweli, kwa kuwa Mfalme wa Moroko hatimaye amewekeza na mamlaka kamili chini ya Kifungu cha 19 cha Katiba ya Moroko, pendekezo la uhuru wa kwamba hali ya Moroko “itaweka nguvu zake katika vikoa vya kifalme, haswa kwa heshima na utetezi, uhusiano wa nje na wahusika wa kidini wa kidini.”
Ripoti ya Ofisi ya IPS UN
© Huduma ya Inter Press (20251027044036) – Haki zote zimehifadhiwa. Chanzo cha asili: Huduma ya waandishi wa habari
