‘Iron Lady’ ya Pakistan inaongoza mapigano ya baadaye kwa yote – maswala ya ulimwengu

Wakati alikuwa na miaka 21, Bi Mazari alijeruhiwa vibaya katika ajali ya gari ambayo ilimwacha akiwa amepooza kutoka kiuno chini. Licha ya kukabiliwa na changamoto kubwa, aliendelea kuwa msanii mashuhuri – kazi yake imeonyeshwa katika nyumba nyingi za kifahari ulimwenguni – msemaji wa motisha wa ulimwengu, kibinadamu, wakili wa haki za ulemavu, kiti cha magurudumu cha kwanza cha Pakistan kilichofungwa kwa mwenyeji wa TV, Model na Balozi wa Wema kwa UN Wanawake Pakistan.

Katika mahojiano na Hareem Ahmed kutoka Habari za UNBi Mazari alishiriki safari yake ya ajabu ya ujasiri na uamuzi, kukataa kwake kumruhusu ulemavu wake kufafanua yeye na maono yake ya jamii inayojumuisha kweli.

Muniba Mazari: Nimejifunza kuwa, ikiwa una ujasiri wa kukabiliana na changamoto zinazoelekea, na ikiwa unaendelea na unajaribu kila wakati kufanya tofauti kwako na kwa watu wanaokuzunguka, vizuizi vinageuka kuwa madaraja, na shida zinageuka kuwa fursa.

Uteuzi wangu kama wakili wa SDG ni heshima kubwa kwa sababu, kama mwanamke ambaye amekuwa akitumia kiti cha magurudumu kwa miaka 17 iliyopita, najua ni jinsi gani inahisi kuwa kubaguliwa, kupuuzwa, kuhojiwa, halafu baadaye kuambiwa hautoshi.

Nimegundua kuwa ikiwa una shauku ya kufanya vitu, watu hufanya milango wazi kwako na wanakukubali na grit yako na shauku yako. Nimekuwa nikifanya hivi kila wakati na nitaendelea kuwa sauti kwa wale ambao wameachwa, sio kwa sababu hawana sauti, lakini kwa sababu hawana jukwaa sahihi la kusema kile wanachosema.

Watu wenye ulemavu ulimwenguni kote wanakabiliwa na shida hizi na upendeleo. Mara nyingi huachwa nyuma. Mara nyingi wameachwa wasioonekana na wasiosikika, iwe katika vyumba vya madarasa, katika maeneo ya kazi, katika majukumu ya uongozi, na cha kusikitisha, hata majumbani. Kama mtetezi wa SDG, ni jukumu langu kuwawakilisha.

Habari za UN: Umesema kuwa kuingizwa ni haki ya msingi ya kibinadamu, sio upendo. Je! Jamii inayojumuisha kweli inaonekanaje kwako na ni vizuizi gani bado vinahitaji kuanguka?

Muniba Mazari: Watu wengi hufikiria kuwa ujumuishaji unamaanisha huruma kwa watu ambao wamepigwa tofauti. Tunahitaji kuelewa kuwa jamii inayojumuisha lazima iwe na mawazo ya pamoja ambayo hayana upendeleo, lebo na hukumu. Jamii inayojumuisha haiwezekani ikiwa tunawahukumu watu kwa jinsi wanavyoonekana. Kwangu kuingizwa ni juu ya kukubali watu kwa wao ni nani na wanaamini nini na kuwaheshimu na kuhakikisha kuwa, hakuna mtu anayehisi kushoto.

Kwa kweli jamii inayojumuisha itakuwa moja ambayo watu hawajatajwa, kwa sababu ni tofauti na ya kipekee, na mahali ambapo kila mtu anahisi kuonekana, na kusikika, na kukaribishwa. Natumai labda siku moja tutatimiza ndoto hii.

Habari za UN: Umesisitiza umuhimu wa washirika wa kiume katika kupigania usawa wa kijinsia. Je! Unaamini wanaume wanaweza kutoa msaada gani?

Muniba Mazari Wanaume hawawezi kufanikiwa bila wanawake, na wanawake hawawezi kufanikiwa bila wanaume. Hatuwezi kupigana. Lazima tupigane kwa kila mmoja na kufanya kazi pamoja kama timu.

Mwanangu anajua kuwa mama yake hajapika, lakini anafanya kazi siku nzima na anapenda kazi yake, ambayo imesaidia watu wengi njiani. Ikiwa tunataka sana kuona tofauti tunapaswa kulea watoto wetu katika mazingira ya umoja.

Tunapozungumza juu ya kutoa haki kwa wanawake, ni kana kwamba tunauliza wanaume watoe haki zao ili tuweze kufanikiwa. Sio hivyo. Hatuchukui haki kutoka kwa wanaume na kuwapa wanawake. Shida ni kwamba wanaume hawatakiwi kuuliza haki zao za msingi. Tunataka tu wanaume wasimame na sisi, wasifunze mambo mengi ambayo wamefundishwa na kuorodhesha tena na kuelewa kuwa wanaume na wanawake wanapaswa kufanya kazi kwa pamoja ili kukuza na kuzidi.

Habari za UN: Je! Unatumiaje sanaa na hadithi kama zana ya mabadiliko ya kijamii?

Muniba Mazari: Usemi wa ubunifu ni muhimu sana, haswa wakati kuna huzuni nyingi na giza na huumiza pande zote. Sanaa ina nguvu ya kuponya na kubadilisha watu, na hii ndio njia bora ya kuungana na watu kwenye kiwango cha kibinadamu zaidi.

Katika safari yangu ya kibinafsi, sanaa imekuwa Mwokozi wangu, nafasi salama ambapo naweza kuwa mwenyewe na kuelezea kile ninachopitia. Tunahitaji wasanii zaidi ulimwenguni kwa sababu tunahitaji uponyaji zaidi.

Habari za UN: Je! Ni changamoto gani kubwa za kufikia usawa wa kijinsia nchini Pakistan leo na tunawezaje kuzishinda?

Muniba Mazari: Tunahitaji kulea watoto wetu kwa usawa. Upendeleo ni mizizi ya kina sana hata hatuwaangalii kama upendeleo. Kupika na kusafisha ni ujuzi wa msingi wa maisha, sio majukumu ya kijinsia, lakini ikiwa mtu anafulia, watu wanamcheka. Ndugu yangu hufanya hivyo nyumbani kwangu, katika kaya yangu. Yeye anapika wakati anataka. Sipiki kwa sababu sijisikii. Kwa mwanangu, ni kawaida kabisa.

Tumefanya kazi nzuri ya kuinua wasichana wenye nguvu, na tunajua jinsi ya kutafuta njia na jinsi ya kuongoza. Lakini vipi kuhusu wavulana ambao hawajui nini cha kufanya wanapoona mwanamke akifanikiwa? Wanatishiwa, wanahisi kutishiwa.

Nadhani ni muhimu kwetu kuinua wanaume wenye nguvu. Ufafanuzi wangu wa mwanaume mwenye nguvu ni rahisi sana: ni mtu ambaye hajisikii kutishiwa wakati anaona msichana au mwanamke anayekua na bora katika kazi yake.

Habari za UN: Je! Ni mapungufu gani ya haraka unayoona katika haki za walemavu na ufikiaji?

Muniba Mazari: Ukosefu wa kukubalika na ukosefu wa kupatikana.

Nakumbuka nilipoanza safari yangu kama msanii, kama nanga ya Runinga, niliambiwa ‘Wewe ni mwanamke katika kiti cha magurudumu nchini Pakistan na mambo yatakuwa magumu. Utakuwa wa kwanza kufanya haya yote. ‘ Na ninakumbuka nikisema, naweza kuwa wa kwanza, lakini sitakuwa wa mwisho, kwa sababu kile ninachofanya hivi sasa ni kuunda njia ya watu wengi ambao watanifuata.

Nimeona mawazo yakibadilika; Imekuwa barabara ndefu na bado kuna njia ndefu ya kwenda, lakini wacha tuanze na kukubali watu kwa wao ni nani na kuwapa haki ya kwenda nje na kuishi maisha kamili.